ای بی اس نیوز | ABSNEWS اخبار سیاسی، اقتصادی، ورزشی ایران و جهان را مطمئن بخوانید
در تاریخ اندیشه سیاسی همواره کوشش شده است که مدینه فاضله یا شهری بالاتر – به عنوان یکی از پایدارترین مشکلات – در نظر گرفته شود و این تلاشها، هر ارزیابی که داشته باشد، راه پیشرفت سیاست را تبیین می کند.
«از کار نیک، ذکر یا زن بودن، و او مؤمن است، حیات طیبه است و بهترین پاداش را در برابر آنچه انجام می دهند، به آنان می دهد» (نحل: 97).
دوره اول، از پایان جنگ جهانی دوم تا آغاز دهه 1970، قرن بیستم را در بر می گیرد. اما از دهه 1970، نظریه دولت به ویژه پس از رکود تورمی دهه 70 حداقل مورد بحث و استناد قرار گرفت و دلیل اصلی آن این بود که این مشکلات محصول دخالت گسترده دولت است و باید به حداقل برسد. اما از اواسط دهه 90 نارضایتی از رویکرد دولت حداقل در حوزه توسعه افزایش یافت و به تدریج رویکرد حکمرانی خوب مورد استقبال و مطالعه قرار گرفت تا جایی که شاخص ها و مبانی مختلفی ایجاد شده است.
اکنون که به یاری خداوند و تلاش مستمر جمع کثیری از نخبگان کشور و با همت مرکز الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی، مراحل پایانی تدوین سند راهبردی الگوی پیشرفت کشور در حال انجام است. باید هم اکنون اجرایی شود، همه ظرفیت های کشور – اعم از مادی و معنوی – باید مورد توجه جدی قرار گیرد و تمهیدات لازم برای اجرا و تحقق عملی آن اندیشیده شود. امید است ابلاغ و اجرای این سند سرآغاز تلاشی برای ارتقا و اعتلای جایگاه ایران و ایرانی در جهان و تاریخ باشد.
5- در تمامی مراحل باید زمینه های این نوع مسائل در سطح جهانی مورد توجه و ردیابی قرار گیرد.
حکومت را می توان از زوایای مختلف دید. از منظر سیاسی بررسی چرایی حکمرانی و حکمرانی خوب در تاریخ اندیشه بشری مهم و ضروری است.
2- با توجه به نقش غالب دولت در اجرای این سند، لازم است نظریه دولت ذیل سند با بررسی مؤلفه ها و جهت گیری های لازم تدوین و تبیین شود. بنابراین، توضیح مفاهیم در سند نیز زیر خط کشیده شده است.
آنچه در حال حاضر بسیار مهم است ارائه سیاست ها و سپس برنامه های اجرایی این سند است که نقش دولت در آن بسیار مهم است.
اما این مدل نیز – به ویژه در پایان قرن بیستم و در کشورهای در حال توسعه – باید با مشکلات جدیدی که عموماً به پیشایند فکری، زمینه‌ای و ساختاری این جوامع نسبت داده می‌شود، مواجه می‌شد، به طوری که پیشنهاد جدیدی برای حرکت از این مرحله ارائه شد. الگوی حکمرانی مطلوب بود. چیزی که کامل ترین جنبه مدل قبلی در نظر گرفته می شود.
در اینجا می خواهم اشاره ای کوتاه به موضوع مهم سند الگو، یعنی حکمرانی خوب داشته باشم که امروزه در محافل علمی جهان و نیز در محافل کشوری مورد توجه جدی قرار گرفته است.
جلال درخشه، عضو مؤسسه خط مشی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی و استاد دانشگاه امام صادق(ع) در یادداشتی به تحلیل حکمرانی خوب در سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی پرداخت.
به گزارش ای بی اس نیوز، متن این یادداشت به شرح زیر است:
شکی نیست که مدل الزاماً باید دارای مبانی نظری محکمی از جمله نظریه پیشرفت باشد و اکنون می توان با اطمینان قضاوت کرد که مدل توسعه یافته حداقل مبانی نظری و مؤلفه های لازم برای ارائه نظریه پیشرفت را فراهم کرده است. که به خودی خود گامی مهم و اساسی است و تلاش نظری بیشتری لازم است تا ساختارهای نظری و سپس عملی روشن تری ارائه شود تا بتواند به سؤالات مهمی که هر نظریه باید به آنها پاسخ دهد پاسخ دهد.
بنابراین، از نظر سیاسی، نظریه حکمرانی خوب ناشی از چالش های ناشی از تحولات اخیر، به ویژه ظهور نیازهای جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و در نتیجه نقش دولت در توسعه و پیشرفت است. امروز تردیدی نیست که دولت به تنهایی نمی تواند پاسخگوی همه نیازهای جامعه باشد و باید در اولویت قرار گیرد. و سیاست گذاری به سمت همان مفهوم اولویت بندی حرکت کرده است. و این مستلزم بازسازی دولت از نظر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. من فکر می‌کنم که در ایران ما هم به صورت تئوری و هم از نظر عملی به یک تغییر فوری دولت نیاز داریم.
اما حکمرانی خوب جنبه دیگری هم دارد و آن از نظر توسعه اقتصادی است.
در توسعه اقتصادی، دولت مهمترین دلیل این نوع بحث و مناظره علمی در دهه های گذشته در محافل سیاسی، اقتصادی و علمی در سراسر جهان بوده است. در این راستا، تاریخ توسعه سه مرحله را طی کرده است.
اول، دوره حکومت بزرگ،
دوم دوره حکومت کوچک و
سوم، دوره حکومتداری مطلوب.
بنابراین برای شناخت کامل حکمرانی خوب، توجه به این مراحل و زمینه ها ضروری است.
هدف از این یادداشت کوتاه، بررسی زمینه این نوع بحث و سپس مفهوم‌سازی، طراحی و بازسازی آن به صورت بومی در اجرای سند مدل بود.
absnews
4- بسترهاي تدوين مشاركتهاي سند در سطح ملي براي مشاركت نخبگان و مردم و اجراي سند در مواقع اضطراري فراهم شود.
1- هم اکنون لازم است بسترهای عملی اجرای این سند به ویژه تدوین برنامه های تبیین مفاد سند از نظر اصول، مأموریت ها و افق ها فراهم شود.
اما نکته‌ای که در هیچ مرحله‌ای از مدل‌سازی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بعدی نباید نادیده گرفته شود، سؤال اصلی است که؛ هدف از مدل سند پیشرفت اسلامی ایران چیست؟ و آن وقت تا چه اندازه می تواند جوابگوی پیشرفت ملموس کشور باشد و مشکل عقب ماندگی تاریخی ما را حل کند؟
6- سند الگو سند آینده است و هر آینده پژوهی مستلزم آینده نگری و پژوهشی آینده نگر است. بنابراین بخش مهمی از بحث های بعدی مرکز باید به آینده تحقیقات ملی و حتی بین المللی متمرکز شود.
در تاریخ اندیشه سیاسی بشر از دیرباز این فرض مهم پذیرفته شده است که جامعه صالح و عادل به حاکم عادل وابسته است. با فرض اینکه او هنوز طرفداران زیادی دارد. اما این فرض حداقل در عمل در دوران مدرن و به ویژه با توجه به تجربیات تاریخی گسترده بشر مورد تردید قرار گرفته است.
بنابراین تاکید می کنم در هر مرحله باید آمادگی ذهنی برای بازسازی و اصلاح الگوی باروری وجود داشته باشد که این امر مستلزم استفاده مداوم از تجربیات انسانی است.
هر کس از مردان و زنان کار شایسته ای انجام دهد و با ایمان باشد، قطعاً او را به زندگی پاکیزه باز می گردانیم و به بهترین کاری که انجام داده به او پاداش می دهیم.
در اینجا مروری کوتاه بر موارد زیر است:
تفکر جدیدتر در مورد جامعه عالی و رفاه انسان این فرضیه را مطرح کرده است که شکل گیری یک مدینه فاضله به ایجاد یک ساختار عقلانی و حرکت از یک حاکم خوب به یک قانون خوب بستگی دارد. یعنی ساختاری که در آن قانون – و نه رهبر – دست برتر و حاکمیت را دارد. در این دوره به مفاهیمی چون ساختارهای منتخب حکومت و دموکراسی، حقوق اساسی، حقوق شهروندی، آزادی های اساسی، محدودیت قدرت دولتی، تفکیک قوا و غیره توجه ویژه ای شد.
3- پیشنهاد می شود بازسازی مفهومی و عملی دولت در ایران به عنوان یکی از پیش نیازهای مهم نظری و عملی اجرای سند مورد توجه قرار گیرد.
7- در اجرای سند لازم است همواره از تجربیات سایر کشورها استفاده شود و در صورت لزوم از اصلاح تدریجی آن متناسب با مقتضیات زمینه و آینده نگری استفاده شود.
