تحقق اقتصاد مقاومتی از طریق تولید دانش و اشتغالزایی/افزایش رقابت پذیری در گرو حرکت به سمت تولید نوآورانه است – اخبار اقتصادی ایران – اخبار اقتصادی ای بی اس نیوز

اقتصاد دانش بنیان اساس اقتصاد مقاومتی است

رضا موسایی; دبیر دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید دانشگاه امام صادق(ع).

شرکت های فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشترین سهم را از شرکت های دانش بنیان دارند. حوزه‌های سخت‌افزار رایانه، تجهیزات پیشرفته تولید و محصولات پیشرفته در سایر حوزه‌ها بیشترین سهم را از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان دارند. یکی از دلایلی که باعث شده تعداد بنگاه های دانش بنیان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر از سایر حوزه ها باشد، رشد زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در سال های اخیر و همچنین رشد جهانی است. روند رشد این نوع فناوری پس از فناوری‌های ICT، اکثر شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بیوتکنولوژی فعالیت می‌کنند که یکی از اولویت‌های توسعه فناوری کشور در سال‌های اخیر بوده است.

اقتصاد یک پایگاه اقتصادی است که کاربرد دانش و اطلاعات در آن از اهمیت بالایی برخوردار است و تولید و توزیع بر اساس آن صورت می گیرد و سرمایه گذاری در صنایع دانش بنیان مورد توجه ویژه قرار گرفته است. سیر تحول اقتصادها به سمت دانش، علاوه بر افزایش رقابت پذیری کشورها، می تواند ضمن ایجاد پایگاه اقتصادی در جهان، به افزایش قدرت نرم کشورها در عرصه تجارت خارجی کمک کند.

تولید دانش در ایران

در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، سیاست‌های علم و فناوری در دستور کار سیاست‌گذاران قرار داشته و به‌ویژه در سال‌های اخیر، رشد علم و فناوری همواره در اسناد و سیاست‌ها مورد تاکید قرار گرفته است. همچنین نهادهای مختلفی برای توسعه، برنامه ریزی و اجرای سیاست ها ایجاد شده است. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران در توسعه علمی، آموزش عالی و پژوهشی پیشرفت چشمگیری داشته است. با این حال بسیاری از اهداف تعیین شده در چشم انداز و برنامه های توسعه محقق نشده است که این امر در تحقیق و توسعه، رشد تولید و صادرات محصولات با فناوری پیشرفته نیز نمود دارد. درصد هزینه های تحقیق و توسعه نسبت به کل ارزش افزوده شرکت ها نه تنها در سال های اخیر پایین بوده است. برعکس طی سال های 1391 تا 1393 روندی نزولی داشته است، اما تحریم های بین المللی در سال های اخیر باعث رکود صنایع کشور شده است. با این حال، این روند نزولی ممکن است نشان دهد که یکی از اولین کاهش هزینه‌هایی که شرکت‌ها برای مقابله با مسائل مالی با آن مواجه می‌شوند، تحقیق و توسعه است. در این راستا، برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای تعیین سهم تحقیق و توسعه و ایجاد مشوق‌هایی برای بخش خصوصی برای هزینه‌کردن در این بخش می‌تواند مفید باشد. ایران برای ایفای نقش در زنجیره های ارزش جهانی و تقویت صنایع بومی و سنتی نیاز به افزایش بهره وری، نوسازی صنایع و تقویت ظرفیت نوآوری خود دارد. سهم کالاهای صنعتی با فناوری متوسط ​​و پیشرفته در ارزش افزوده صنعت در سال های اخیر دستخوش تغییرات جزئی شده است که نشان می دهد رشد علمی کشور منجر به افزایش سهم صادرات کالاهای با فناوری متوسط ​​و پیشرفته نشده است. این موضوع نقش اساسی در رقابت پذیری بنگاه های ایرانی در بازار داخلی یا بازارهای صادراتی دارد و نهادهای ذیربط باید به نقش نوآوری و فناوری در ایجاد فضای رقابتی توجه کنند.

اقتصاد دانش بنیان از مجاری متعددی بر رشد اقتصادی کشور تأثیر می گذارد و منجر به تحقق اقتصاد مقاومتی می شود. کانال های تأثیر اقتصاد دانش بر تحقق اقتصاد مقاومتی عبارتند از:

• توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، هزینه های مبادله اطلاعات را در تمام جنبه های اقتصادی کاهش می دهد. کاهش هزینه های تبادل اطلاعات و امکان برقراری ارتباط سریع، انگیزه فعالان اقتصادی را افزایش می دهد که این امر زمینه ساز افزایش رشد اقتصادی و تحقق اقتصاد مقاومتی می شود.

• اقتصاد دانش بهره وری منابع تولید را افزایش می دهد. افزایش بهره وری منابع تولیدی باعث افزایش رشد اقتصادی و دستیابی به اقتصاد مقاومتی می شود.

• اقتصاد دانش بنیان باعث افزایش درآمد می شود و این افزایش درآمد باعث افزایش تقاضای دانش و در نهایت این امر موجب رشد اقتصادی و دستیابی به اقتصاد مقاومتی می شود.