اکثریت اعضای سازمان ملل متحد و به ویژه کشورهای غیرمتعهد غیر هسته ای همواره از این پیشنهاد استقبال کرده و همواره از این قطعنامه حمایت کرده اند. لازم به ذکر است که برخی از کشورهای غیرهسته ای عموماً در جلسات و یا بعضاً در نظرسنجی شرکت نمی کنند.
به گزارش ای بی اس نیوز، همزمان با هفته خلع سلاح هسته ای در 28 اکتبر (15 آبان) قطعنامه دوسالانه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران با عنوان «پیگیری اجرای تعهدات توافق شده در کنفرانس های بازنگری اعضای NPT در سال 95» 2000 و 2010 “با حمایت اکثریت اعضای سازمان ملل متحد توسط کمیته اول مجمع عمومی تصویب شد.
قرار است این قطعنامه تا چند هفته دیگر به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه شود و در آنجا نهایی شود.
بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، همه کشورهای دارای سلاح هسته‌ای متعهد شده‌اند که تمام سلاح‌های هسته‌ای خود را نابود کنند. علاوه بر این، آنها از نظر قانونی موظفند نه تنها از هرگونه اقدامی با هدف ساخت سلاح هسته‌ای خودداری کنند، بلکه از انتقال این سلاح‌ها به سایر کشورها، استقرار آنها در خارج از قلمرو خود و همکاری با سایر دولت‌ها برای ساخت سلاح هسته‌ای خودداری کنند.
گروهی از کشورها که رای ممتنع دادند. اگر این کشورها هسته ای نیستند، به دلایل سیاسی، اگرچه از پیشنهاد ایران حمایت نمی کنند، اما با آن مخالفت نمی کنند و فقط ممتنع می کنند.
با این وجود، بررسی آمار و حقایق موجود نشان می‌دهد که نه تنها کشورهای هسته‌ای انگیزه سیاسی برای پیگیری خلع سلاح هسته‌ای ندارند، بلکه فعالیت‌های هسته‌ای آنها از جمله ارتقای کیفیت سلاح‌های هسته‌ای، نوسازی و افزایش قدرت تخریب این سلاح‌ها را نیز از دست داده‌اند. افزایش بودجه تسلیحات هسته‌ای و ارتقای جایگاه سلاح‌های هسته‌ای در دکترین‌های امنیت ملی، حتی بر خلاف مقررات و تعهدات بین‌المللی، شرایطی را به وجود آورده است که روند گذشته تغییر چشمگیری به سمت خلع سلاح هسته‌ای نشان نمی‌دهد و می‌تواند در آینده ظاهر نمی شود
لازم به ذکر است که در غیاب خلع سلاح هسته ای واقعی، کشورهای هسته ای و متحدان آنها سیاست کاهش خطرات هسته ای را دنبال می کنند که به دلیل دامنه بسیار کم و عدم توجه به خلع سلاح هسته ای واقعی، این سیاست نمی تواند او ظاهر را بدیل و مترادف با خلع سلاح هسته ای دانست.
رای دادن به طرح قطعنامه ایران
قطعنامه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران آخرین بار در سال جاری با 108 رای موافق، 44 رای مخالف و 25 رای ممتنع به تصویب کمیته مجمع عمومی رسید. بند 6 مقدماتی که به صورت جداگانه به رأی گذاشته شد، با 109 رأی موافق، 4 رأی مخالف و 58 رأی ممتنع به تصویب رسید.
ساختار و محتوای قطعنامه
این مصوبه شامل 9 بند مقدماتی و 6 بند اجرایی است. در بخش مقدماتی با اشاره به قطعنامه های دوسالانه قبلی، متن معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای، تصویب قبلی مجمع عمومی برای دستیابی به خلع سلاح هسته ای، یادآوری و تاکید مجدد بر تعهداتی که پیش از این نسبت به شکست آخرین بررسی ابراز نگرانی کرده بود. کنفرانسی که در سال 2015 پس از تمدید نامحدود معاهده در سال 1995 و پس از آن برگزار شد. یکی از مهمترین بندهای این بخش، پاراگراف 6 مقدماتی است که بر اجرای قطعنامه کنفرانس بازنگری NPT در سال 1995 در مورد ایجاد یک خاورمیانه آزاد تسلیحات هسته ای تمرکز دارد. قطعنامه 1995 خاورمیانه از رژیم اسراییل خواسته شد تا به NPT بپیوندد و تاسیسات هسته ای خود را تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد.
به اهمیت قطعنامه 1995، تعهد سه جانبه قطعنامه که شامل ایالات متحده، بریتانیا و روسیه می شود، برای وادار کردن رژیم به همکاری برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه است.
دکتر مجید تخت روانچی، سفیر ایران و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در یادداشتی نوشت:
به نظر می رسد که واکنش اعضای سازمان ملل به پیشنهاد ایران را می توان به سه گروه تقسیم کرد.
در نهایت در این بخش از کلیه اعضای سازمان ملل متحد خواسته می شود تا در قالب کنفرانس های بازنگری و کمیته های مقدماتی این کنفرانس ها به اجرای تعهدات قدرت های هسته ای ادامه دهند.
طبق قوانین، تصمیمات کمیته های مجمع عمومی از جمله کمیته اول به عنوان پیشنهاد کمیته به مجمع عمومی ارسال می شود تا حدود یک ماه بعد مجمع عمومی به عنوان عالی ترین مرجع در این مورد تصمیم گیری کند. .
تجربه قبلی نشان می‌دهد که با رایزنی‌های هیئت کشورمان برای جلب نظر موافق مخالفان و رای‌های ممتنع و همچنین به دلیل مشارکت بیشتر اعضا در تصمیم‌گیری‌های مجمع عمومی نسبت به کمیته‌ها، قطعنامه پیشنهادی ایران به دست می‌آید. رای بیشتر در مجمع عمومی نتایج آخرین رای گیری مجمع عمومی در سال 2019 حاکی از 118 رای موافق، 43 رای مخالف و 19 رای ممتنع است.
در بخش اجرایی، در بند اول، ابتدا اقدامات عملی مورد توافق قبلی برای دستیابی به خلع سلاح در سال 2000 را تأیید می کند و در بند 2 بیان می کند که اقدامات عملی برای اجرای ماده 6 معاهده (در مورد خلع سلاح هسته ای) و کنفرانس 1995 در مورد اهداف و اصول تصمیم گیری خلع سلاح هسته ای.
ماده 3 از کشورهای دارای سلاح هسته ای می خواهد که اجرای تعهدات خود را برای نابودی کامل زرادخانه های هسته ای خود مطابق با اصول شفافیت، برگشت ناپذیری و کنترل بین المللی تسریع کنند و نقش سلاح های هسته ای را در دکترین های امنیتی خود کاهش دهند. همچنین از این کشورها دعوت می شود تا روند عملی دستیابی به خلع سلاح هسته ای را آغاز کنند.
پیش نویس قطعنامه ابتدا به کمیته یک مجمع عمومی سازمان ملل (کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی) ارائه می شود و پس از بررسی و تصمیم اولیه آن کمیته، نتیجه برای بررسی و تصمیم گیری نهایی به مجمع عمومی ارسال می شود. .
رای منفی به بند مقدماتی یا کلیت قطعنامه به ویژه از سوی برخی کشورها مشکوک است. به طور کلی، دولت‌های هسته‌ای با هرگونه پیشنهاد صریح و عینی برای خلع سلاح هسته‌ای، صرف نظر از اینکه چه کسی باشد، مخالف هستند. به اصطلاح «چترهای هسته‌ای» (با ضمانت‌های امنیتی که قدرت‌های هسته‌ای به آنها داده‌اند) نیز سعی می‌کنند با رأی منفی به مواضع کشورهای هسته‌ای مربوطه و مهم‌تر از همه به نیت عدم رای به این گونه پیشنهادات، رأی منفی دهند. موضعی اتخاذ کنند که به توقف کمک های چتر منجر شود و حمایت سیاسی خود را از کشورهای هسته ای نشان دهند. به طور کلی، آمریکا، رژیم اسرائیل و کشورهای غربی همواره از مخالفان پیشنهاد ایران بوده اند. ایالات متحده و اسرائیل پیوسته خواستار رأی گیری در مورد بند 6 قطعنامه و در کل قطعنامه شده اند.
تحت فشار کشورهای غیرهسته‌ای، دولت‌های هسته‌ای پس از چندین دهه عدم پایبندی به تعهدات قانونی خود، مجدداً تعهد خود را به اقدام مشخص در اسناد نتیجه کنفرانس‌های بازنگری معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در سال‌های 1995، 2000 و 2010 تأیید کردند. سلاح ها
اجرای ماده 4 بر لزوم ارائه تضمین های امنیتی از سوی کشورهای هسته ای به کشورهای غیرهسته ای مبنی بر عدم استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح های هسته ای علیه خود تاکید می کند.
در اعتراض، جمهوری اسلامی ایران حامی اصلی قطعنامه «تداوم اجرای توافقات حاصل شده در کنفرانس های بازنگری پنج ساله کشورهای عضو NPT از سال 1995» هر دو سال یکبار از سال 2005 بوده است. هدف اصلی این قطعنامه است. اجرای تعهدات کشورهای هسته ای در زمینه خلع سلاح هسته ای و در چارچوب معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) است.
در زیر با نگاهی به ساختار و محتوای این قطعنامه، به تفسیرهای احتمالی از مواضع کشورهای مختلف پرداخته شده است. از این منظر اصولی که در هر قطعنامه و پیشنهادی در دیپلماسی چندجانبه به رأی گذاشته می شود، آزمونی برای تطبیق مطالبات با مواضع عملی و اعلامی کشورها است و بر این اساس می توان مواضع و مطالبات کشورها را مورد بررسی قرار داد. از جنبه های مختلف تأیید شده است.
پس از پایان جنگ سرد، تعداد سلاح های هسته ای در جهان به شدت کاهش یافته و طبق آخرین برآوردها به 15000 کلاهک رسیده است، اما با توجه به اینکه قدرت انفجاری سلاح های هسته ای جدید هزاران برابر بیشتر از سلاح های هسته ای قدیمی خطر سلاح های موجود برای زندگی انسان و کره زمین، اگر بیشتر از سلاح های هسته ای قدیمی نباشد، کمتر نیست.
جمهوری اسلامی ایران در نشست امسال کمیته خلع سلاح و امنیت بین‌الملل، مانند سال‌های گذشته، مسابقه جدید تسلیحات هسته‌ای و روند نوسازی این تسلیحات را فرآیند نوسازی سلاح‌های هسته‌ای دانست و هشدار داد و خواستار شد پایان دادن به اینها و با قاطعیت ادامه خواهد داد. ایران معتقد است که امنیت جهانی با سلاح‌های هسته‌ای یا سایر سلاح‌های کشتار جمعی در حال متزلزل‌تر شدن است و بنابراین، ایجاد دنیای امن مستلزم نابودی کامل این سلاح‌ها و در راس آنها سلاح‌های هسته‌ای است. بر اساس این سیاست، ایران پیشنهاد ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه را داده است.
خلاصه و تأیید کنید
همانطور که گفته شد هرگونه موضع اعلامی و اقدام عملی کشورها در مجامع بین المللی می تواند آزمونی روشن برای راستی آزمایی ادعاها باشد. در چارچوب خاص این قطعنامه، نقطه شروع، محتوا، مطالبه و جهت قطعنامه به روشنی بیانگر لزوم پایبندی عینی به تعهدات خلع سلاح است و در این میان جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر کشورهای غیرهسته ای، می باشد. تنها علاقه مند به تقویت صلح و امنیت بین المللی است. یکی از تهدیدات موجود (وجود سلاح هسته ای) را از بین نمی برد.
از سوی دیگر نفاق مواضع کشورهای غربی که همواره چشم خود را بر زرادخانه تسلیحات کشتار جمعی رژیم اسرائیل می بندند و انگشت اتهام را به سوی جمهوری اسلامی ایران نشانه رفته اند، با رای منفی به مجلس شورای اسلامی به وضوح نمایان می شود. قطعنامه جمهوری اسلامی ایران زیرا این کشورها ضمن ابراز نگرانی از خطر اشاعه، در عمل با تقاضای واقعی خلع سلاح و انهدام کامل تسلیحات هسته‌ای مخالف هستند و در جامعه شفاف بین‌المللی امروزی اینگونه نیست و هیچ خریداری برای این ادعاها وجود ندارد.
