بانک‌ها نفس زنجیره دارو را بریده‌اند؛ نظام بانکی در سخت‌ترین روزهای بحران، کنار صنعت نایستاد
ای بی اس نیوز: در روزهای پرتلاطم و بحران جنگ 12 روزه، اگرچه با فعالیت مستمر و شبانه‌روزی زنجیره تأمین دارو کمبودی در اقلام حیاتی احساس نشد اما عملکرد فاجعه‌بار بانک‌ها از قطع خدمات تا ناتوانی در جابه‌جایی منابع، گره کوری بر جان تک تک عناصر این زنجیره انداخت که همچنان ناگشوده در این مسیر باقی مانده است.
سیستم بانکی کشور در بحرانی‌ترین وضعیت کشورحداقل در چرخه تامین دارو نه‌تنها همراه نبود بلکه خود به بخشی از مشکل بدل شد. بانک‌هایی مانند سپه و پاسارگاد، در انتقال پول، وصول چک‌ها و تمدید وام‌ها ناکارآمد بودند؛ تخصیص ارزها باطل شد، حساب‌ها بلوکه ماند و شرکت‌های فعال، در تأمین نقدینگی دچار خفگی شدند. اکنون که وضعیت دپوی دارو “بسیار شکننده” توصیف می‌شود، تکرار این الگو می‌تواند زنجیره توزیع را از پا بیندازد. پرسش روشن این است: اگر قرار نیست بانک‌ها در بحران کنار صنعت بایستند، پس با چه پشتوانه‌ای باید به آینده‌ای پایدار در حوزه تأمین دارو فکر کرد؟
سیدابراهیم هاشمی، رئیس هیات مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران در گفت‌وگو با ای بی اس نیوز اظهار داشت: بخش عمده‌ای از مشکلات امروز زنجیره تامین دارو به عملکرد بانک‌ها بازمی‌گردد.
اگر بانک‌ها به جای سنگ‌اندازی، همراهی می‌کردند، بسیاری از این بحران‌ها قابل کنترل بود. به‌جز موضوع تخصیص ارز، بانک‌ها خود یکی از گلوگاه‌های اصلی فشار بر زنجیره دارویی کشور شده‌اند.
وقتی تصمیم‌گیران از واقعیات بازار بی‌خبرند
این فعال صنعت دارو در ادامه‌ی گفت‌وگو با اشاره به تجربه‌ی مستقیم خود از فشارهای مالی اخیر می‌گوید: وام شرکت‌ها از سوی بانک‌ها با وجود شرایط خاص نه تنها تمدید نشد، بلکه حتی در دوران بحران سیستم بانکی نیز بسته بود. درخواست دادیم، اما نتیجه‌ای نگرفتیم. بخش عمده‌ای از مشکلات امروز ما مستقیماً از عملکرد بانک‌ها ناشی می‌شود. به جز مسأله تخصیص ارز، گره‌ی بزرگ، همین سیستم بانکی است.
او با تأکید بر ناکارآمدی بانک‌ها در مواجهه با بحران ادامه می‌دهد: پول شرکت دارویی در حساب بانک سپه بوده، ارز هم تخصیص یافته، اما پول قابل انتقال نبوده است. بانک مرکزی هم آمده و تخصیص ارز را باطل کرده است! گویی این افراد در این سرزمین زندگی نمی‌کنند و از شرایط حاکم بر این جامعه بی‌خبرند.
وی تاکید کرد: بسیاری از کسانی که در رأس تصمیم‌گیری‌های اجرایی‌اند، نه تا امروز کاسبی کرده‌اند، نه دسته‌چک
داشته‌اند، نه از فضای واقعی بازار دارو خبر دارند.
هاشمی در پاسخ به سوالی درباره درخواست تعویق در وصول چک های داروخانه‌ها با اشاره به مشکلات فعلی زنجیره تامین دارو می‌گوید: از ما خواسته‌اند وصول چک‌ها را برای دو ماه به تعویق بیندازیم. بله، ساختار پخش در حالت معمول هم به این صورت است: ما دارو را به داروخانه می‌فروشیم، با چک ۳۰ تا ۶۰ روزه، اما داروخانه‌ها نیز اغلب بالاتر از تاریخ سررسید، چک‌های خود را به ما می‌دهند. این جابه‌جایی زمانی، ما را ناچار می‌کند برای تأمین نقدینگی به سراغ گرفتن وام برویم. حالا در چنین وضعیتی، به ما می‌گویند دو ماه دیرتر چک‌تان را دریافت کنید. سوال اینجاست: در این فاصله، پول تأمین‌کننده را از کجا بیاوریم؟ در شرایطی که زیر بار بدهی سنگین هستیم.
او ادامه می‌دهد: با این وجود برای حل این بحران، نامه‌ای به دو سندیکای تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو نوشتیم و از آن‌ها خواستیم اگر این تأخیر دو ماهه را می‌پذیرند، ما هم از داروخانه‌ها بپذیریم؛ اما این اتفاق در عمل ممکن نیست. چرا که ساختار فعلی اجازه چنین چرخش نقدینگی‌ای را نمی‌دهد.
این فعال دارویی معتقد است این سوءتفاهم باید رفع شود که برخی داروخانه‌ها
فکر می‌کنند شرکت پخش تعیین‌کننده زمان وصول مطالبات است. در حالی که پخش، خود قربانی این ساختار ناقص است. بانک‌ها هم که عملکرد فاجعه‌باری داشته‌اند. برای مثال، ببینید دو بانک سپه و پاسارگاد چه بر سر شرکت‌هایی آوردند که حساب‌هایشان در این بانک‌هاست. چک‌هایی که از داروخانه‌ها گرفته بودیم، به دلیل قطع پاسخگویی این بانک‌ها در جریان بحران اخیر، وصول نشد. بانک‌ها در روزهای بحرانی، نه پاسخگو هستند، نه پیش‌بینی و نه روند مشخصی برای مدیریت بحران دارند.
هاشمی با اشاره به تجربه شخصی مجموعه خود می‌افزاید: تا همین الان هم چک‌هایی که از بانک‌های سپه و پاسارگاد دریافت کرده‌ایم، به حساب ما نمی‌آید. از سوی دیگر، ما باید به تأمین‌کنندگان متعهد باشیم و تعهدات مالی را انجام دهیم. در عین حال، از ما می‌خواهند پرداختی‌ها به تعویق بیفتد. این یک تناقض آشکار است.
وی با انتقاد از عدم یکپارچگی در تصمیم‌گیری‌ها گفت: درخواست به تعویق انداختن پرداخت‌ها، باید منطقه‌ای و دقیق باشد، نه فراگیر. مگر تمام کشور مانند تهران دچار اختلال بوده؟ چرا استان‌هایی مثل کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان یا سمنان باید مشمول این تأخیر شوند؟ مگر
در آن مناطق چه اتفاقی افتاده؟ انجمن‌ها باید درخواست‌هایشان را بر اساس داده‌ها و تحلیل‌های واقعی از شرایط هر استان ارائه دهند، نه یک‌دست و بدون چارچوب.
رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های پخش دارو خطاب به مسئولان تصمیم‌گیر پیشنهاد می‌کند: کاش با ۷، ۸ یا ۱۰ نفر از فعالان واقعی این حوزه صحبت کنند تا ببینند بانک مرکزی چه بلایی بر سر مجموعه‌های فعال آورده است.
از دل آتش تا آرامش دارویی: وقتی زنجیره تأمین بدون هیاهو کار می‌کند
این فعال صنعت دارو در بخش دیگری از سخنانش، افزود: سخت‌ترین بخش این ماجراها تأمین نیروی انسانی در شرایط بحرانی بود. شما باید کارمند را سر کار بیاوری، آن هم وقتی که ترس و ناامنی همه‌جا را گرفته باید حقوقش را هم بدهی. اما در این میان بانک نیست که همراهی کند. نبود! فاجعه‌بارترین عملکرد را بانک‌ها داشتند، دقیقاً در زمانی که همه‌ی چشم‌ها باید به آن‌ها باشد.»
هاشمی در پایان تاکید کرد: همه‌ی ما در صنعت پخش، شب و روز نداشتیم و نداریم. ولی وقتی بحران بدون کم و کاستی از سر می‌گذرد و هیچ‌کس حتی متوجه نمی‌شود چه کاری در پس‌زمینه انجام شده، این یعنی وظیفه‌مان را درست انجام داده‌ایم.
