این باستان شناس ادامه داد: بعد از مرحله اول معماری، مرحله دوم معماری، ظاهراً در آن زمان منطقه بر اثر زلزله شدید تخریب شده و خط زلزله در دو کارگاه به وضوح قابل مشاهده بوده و فاصله بین دو مرحله معماری در دو کارگاه از نظر طبقه بندی بسیار کم است.
وی افزود: اگرچه با توجه به معماری سطحی قابل مشاهده در این منطقه، اولین اکتشافات معماری قلوه سنگ و قطعات شکسته سفال بود، اما معماری سفالی نیز در لایه های زیرین یافت شد.
حصاری بیان کرد: با ضخامت نسبتاً زیاد نهشته های فرهنگی، مرحله سوم معماری نمایان شده است، معماری با دیواری ضخیم به عرض یک متر که از سنگریزه های درشت رودخانه ای ساخته شده که با گچ و ملات کف تقریباً به یک اندازه است. این معماری نیز در دو کارگاه ظاهر شد.
این باستان شناس گفت: نتایج کاوش در این گمانه ها درک مناسبی از دوره های استقرار در این منطقه، کاربری فضاها، گاهشماری نسبی و بقایای جانوران به کار رفته در این منطقه فراهم کرده است و لازم به توضیح است که کاوش در این منطقه همچنان ادامه دارد.
محمدحسین عزیزی خرانقی – مدیر و ناظر کاوش های نجات بخشی سد چمشیر – در میان 30 محوطه ای که باستان شناسان در کمتر از 40 روز قبل از خشک شدن سد چمشیر کاوش کردند، سایت 113 را به عنوان “نشانگر” و قدمت آن را به ایلامی دانست. گفت: کاوش های آن همچنان ادامه دارد و به گفته مدیران سد، با توجه به قرار گرفتن این منطقه در انتهای مخزن، با توجه به سطح آبگیری، با کمی تاخیر دچار آبگیری می شود.
وی با بیان اینکه مرحله چهارم معماری نیز در زیر معماری سنگی عظیم مرحله سوم که شامل معماری با آجرهایی است که روکشی ضخیم و محکم روی دیوار دارد، کشف شد، گفت: دو کارگاه تا این لحظه معماری یکسانی دارند. . و از این فرود که در عمق حدود سه متری تپه قرار دارد، آثاری از معماری مرحله پنجم معماری پدید آمده است که شامل دیوارهای نسبتاً باریکی است که با خشت ساخته شده است و طبق شواهد سفالینه این معماری نیز متعلق به دوره عیلام باستان
وی افزود: در کارگاه نمای شرقی سایت، در این نقطه قطعه ای از معماری دیوار که از خشت ساخته شده بود، نمایان شد. خاک رس جامد آجری رنگ جالب در نوع خود. این خشت به خشت یک طرفه یا پلانوکانوکس معروف است که با توجه به مواد فرهنگی به دست آمده مشخصه خشت های معماری ایلام باستان در خوزستان و اور 3 در بین النهرین است.
رئیس شورای باستان شناسی منطقه 113 چمشیر با بیان اینکه این کارگاه به عرض دو متر ایجاد شد و با پایین آمدن طول آن افزایش یافت، افزود: فاز اول معماری دو کارگاه پس از مدت کوتاهی ظاهر شد. و یافته های فرهنگی از این مرحله حکایت از دوره عیلام میانه دارد.(ایلام) میانه و یکی از شاخص های فرهنگی این دوره مهر کم وضوح است.
مرتضی حصاری، رئیس کمیته باستان شناسی منطقه 113، اکنون که کفایت مطالعات باستان شناسی در حوزه آبخیز سد چمشیر اعلام شده است، درباره نتایج کاوش ها و یافته های تاکنون و لزوم ادامه کاوش های باستان شناسی در این منطقه، گفت: کاوش اضطراری منطقه 113 سد چمشیر در 20 کیلومتری روستای “سراب ننیز” و در صد متری شمال رودخانه زهرا در دشت گل و چم محمد زمان در فصل سوم کاوش های حوزه آبخیز سد چمشیر گچساران. شهرستان، استان کهگیلویه و بویار احمد آغاز شده و در حال انجام است.
پس از این اعلامیه ها، پژوهشگاه میراث فرهنگی شرایط را برای بازدید تعدادی از خبرنگاران فرهنگی از محوطه های باستانی چمشیر فراهم کرد، ضمن اینکه کفایت مطالعات باستان شناسی اعلام شد و کار اکثر گروه های باستان شناسی به پایان رسیده بود. به گفته این باستان شناسان، علیرغم اینکه در بررسی ها و گمانه زنی های اولیه، پیش فرض هایی مبنی بر وجود آثاری با قدمت بیش از 16 تا 10 هزار سال از دوره های پارینه سنگی و همچنین از دوران نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی مطرح شده است. اما در پایان کاوش ها اعلام شد که بیشتر فرهنگ و معماری یافت شده متعلق به دوره اسلامی و همچنین جوامع عشایری این دوره است.
رئیس شورای باستان شناسی منطقه 113 چمشیر گفت: خوشبختانه در کنار سفال ها قطعه مهر کوچکی نیز یافت شد که دارای نقش های مبهم است.
وی هدف از اکتشاف اضطراری منطقه مورد نظر را تعیین دوره(های) فرهنگی بر اساس آثار فرهنگی موجود در این منطقه از قبیل معماری، سفال و سایر مصالح فرهنگی اعلام کرد و افزود: در این راستا 3 گمانه در قسمت های مختلف انجام شد. این منطقه تاکنون مورد کاوش باستان شناسی قرار گرفته است.
انتهای پیام
وی ادامه داد: اکتشاف در این منطقه با افتتاح دو کارگاه آغاز شد. یکی از کارگاه ها در جنوب محوطه است که آثار معماری در آن نمایان بود و کارگاه دوم در شرق محوطه است که قبلاً توسط ماشین آلات راهسازی برش زده شده است و مکان مناسبی است. لایه های فرهنگی این سایت را بشناسید.
باستان شناسان در یکی از حوضه های آبریز سد «چمشیر» آثار فرهنگی و معماری دوره عیلام از جمله خشت های جامد آجری رنگ و مهرهای حکاکی شده پیدا کرده اند.
پس از آن بود که علی دارابی – معاون میراث فرهنگی و معاون عزت الله ضرغامی – در نشست خبری 9 آذرماه در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، اظهار نظر خاص میراث فرهنگی را درباره زهکشی ها بیان کرد. سد چمشیر: پژوهشگاه میراث فرهنگی رسما اعلام شده است که آبگیری این سد بخش بزرگی از سازه های قدیمی را تخریب می کند. کاملاً طبیعی است که وزارت میراث فرهنگی و پژوهشگاه نظر مخالف خود را اعلام کرده اند و این کاملاً واضح است. دلیل اینکه سر و صدای ما شنیده نمی شود این است که در جلسات مطرح کرده ایم و مکاتباتی انجام شده است.
حصاری با بیان اینکه کاوش باستان شناسی محوطه 113 با توجه به اهمیت غنای فرهنگی با حمایت پژوهشگاه باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه خواهد داشت، اظهار داشت: به جرات می توان گفت که با کاوش گسترده در این محوطه. سایت، دانش پژوهشگران از جنبه های منطقه ای و فرامنطقه ای دوره ایلام افزایش می یابد.
در حالی که کفایت مطالعات باستان شناسی در حوضه سد چمشیر اعلام شده و کار باستان شناسان به پایان رسیده است، کاوش ها در یک منطقه همچنان ادامه دارد. سایت 113 زیر نظر «مرتضی حصاری» همچنان در حال بررسی است. پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد که باستان شناسان این محوطه تاریخی از دوره های استقرار این محوطه، کاربری فضاها، گاهشماری نسبی و بقایای جانوران به کار رفته در این محوطه اطلاعات مناسبی کسب کرده اند.
به گزارش ای بی اس نیوز، «113» همان منطقهای است که باستانشناسان معتقدند، اگرچه یک نقطه دیدنی است، اما گمان میرود که آب سد، هر چند با تأخیر در آن غرق شود. با این وجود پژوهشگاه میراث فرهنگی از ادامه کاوش های باستان شناسان در این منطقه خبر داده است.
به گفته حصاری، نمونههایی از مطالعات بینرشتهای مانند کربن 14 برای تاریخگذاری مطلق جمعآوری شد که این نمونهها در جدول زمانی مطالعات دوره عیلام ارزشمند هستند.
به گفته محمدرضا فاضل، معاون اجرایی سد و نیروگاه چمشیر، اجرای این پروژه سد با مجوز سازمان میراث فرهنگی و محیط زیست انجام شد. وی درباره مجوز میراث فرهنگی در پذیرش ساخت این سد گفت: آقای میراسکندری رئیس وقت پژوهشکده باستان شناسی در سال 1389 طی نامه ای به مجری طرح نوشت: با توجه به بلامانع بودن آبگیری سد. سد مذکور، خواهشمند است دستور تسویه نهایی را به شماره باید حساب کرد.» بر این اساس سد بلامانع اعلام شد و هیچ مانعی برای کاوش های نجات باستان شناسی نداشتیم و انواع همکاری ها انجام شد.