به گزارش اقتصاد نیوز، در اوایل ماه مارس، ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک پس از هفت سال توافق کردند و قراردادی را با میانجیگری چین امضا کردند که توافقی موفق برای منطقه نامیده میشود. این موضوع چگونه موقعیت ژئوپلیتیکی آمریکا در منطقه را تحت تاثیر قرار داده و تغییر می دهد؟ پیامدهای اولیه و ثانویه تضعیف حضور و موقعیت آمریکا در خلیج فارس به نفع اصلی ترین رقیب ژئوپلیتیک واشنگتن چیست؟
پیامدهای شکست کمپین «خروج» چین
به گزارش نشنال اینترست، در حالی که برخی نزدیک شدن عربستان سعودی و ایران را یک موفقیت بزرگ دیپلماتیک برای چین می دانند، برخی دیگر می گویند این تنها تلاشی از سوی پکن برای ورود به یک منطقه استراتژیک و ایفای نقش یک صلح طلب است.
با این حال، شکست کمپین «خروج» چین، با هدف افزایش سرمایهگذاری خارجی و توسعه زیرساختهای خارجی، میلیاردها دلار خسارت به بار آورده است. دیپلماسی گرگ-جنگجو پکن، که در آن مقامات رفتار تهاجمی و توهین آمیز داشتند، نتیجه معکوس داشته است. با این حال، تنش بین رقبای اصلی سنی و شیعه در خاورمیانه توانایی چین را برای تقویت روابط انرژی در منطقه بهبود می بخشد، در حالی که رقابت بین قدرت های بزرگ در خلیج فارس می تواند تنش ها را در آنجا افزایش دهد.
وقتی آمریکا خوابید. سربازان بازرگان را دنبال کنید
ایالات متحده برای کمک به متحدان خود علیه برنامه های هسته ای و منطقه ای ایران می جنگید. در عین حال، ایالات متحده اجازه داده است که روابط خود با متحد دیرینه خود عربستان سعودی از بد به بدتر شود. در همین حال، چین در حال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه بود. بنابراین، در حالی که آمریکا خواب بود، تنظیم مجدد روابط قدرت در منطقه غنی از انرژی آشکار شد.
آخرین تحولات در روابط عربستان و ایران بی دلیل نبود. چین از طریق افزایش تجارت و سرمایه گذاری در منطقه روابط سیاسی و اقتصادی قوی در خاورمیانه برقرار کرده است. پکن با حفظ جریان نقدی پایدار، مشارکت های اقتصادی را به مشارکت سیاسی تبدیل کرده است. همانطور که انگلیسی ها گفتند: “سربازان از بازرگانان پیروی کردند”.
ابزار استراتژیک پکن
چندین ابزار استراتژیک توسط چینی ها مورد استفاده قرار می گیرد: سازمان همکاری شانگهای گسترش یافته و چندین کشور خاورمیانه مانند ایران و ترکیه را به عنوان “شریک های مذاکره کننده” شامل می شود. این رشد حساب شده یک شبه اتفاق نیفتاد. این نشان دهنده سرعت عمدی نفوذ فزاینده پکن است.
هدف اصلی برنامه سرمایه گذاری گسترده شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، ابتکار کمربند و جاده (BRI)، دسترسی به منابع طبیعی در خاورمیانه و فراتر از آن است. قراردادهای اخیر تحت ابتکار کمربند و جاده شامل سه بندر – دو بندر در اسرائیل و یک بندر در امارات متحده عربی است. هزاران کیلومتر راه آهن و بزرگراه؛ دوازده قرارداد 5G؛ یک کارخانه تولید هواپیماهای بدون سرنشین و حتی یک پروژه 8.5 میلیارد دلاری توسعه کانال سوئز، با سرمایه گذاری چین نزدیک به 5 میلیارد دلار در منطقه اقتصادی کانال. مجموع سرمایه گذاری چین در خلیج فارس 137.27 میلیارد دلار است، در حالی که بین سال های 2005 تا 2021 به 213.9 میلیارد دلار در خاورمیانه رسیده است.
چین همچنین بزرگترین مشتری نفت عربستان سعودی و ایران است که علاقه پکن به پیشبرد توافق بین این دو و موقعیت آنها در میان ذینفعان اصلی طرح کمربند و جاده. جاده را توضیح می دهد. گفته می شود چینی ها با سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری طی 25 سال آینده در بخش های بانکی، مخابرات، بنادر، راه آهن، بهداشت و درمان و فناوری اطلاعات ایران در ازای عرضه نفت ایران با قیمت بسیار مناسب موافقت کرده اند.
چالش قرن بیست و یکم
حتی رهبران منطقه ای که ممکن است با غرب دوستانه باشند، از نفوذ خزنده چین در امور منطقه ای با توجه به منافع اقتصادی که کشورهایشان می توانند از روابط با پکن به دست آورند، دوری نخواهند کرد. ایالات متحده باید با عمق دسترسی مالی چین کنار بیاید و شاید راهبردی برای مقابله با اهداف سیاسی روشن پکن اتخاذ کند. ایالات متحده نه تنها برای منافع اقتصادی، بلکه برای امنیت منطقهای که مستقیماً بر امنیت ملی این کشور تأثیر میگذارد، به شدت در خاورمیانه سرمایهگذاری میکند. این سرمایه گذاری ها آنقدر مهم هستند که با نادیده گرفتن تلاش های حساب شده چین برای تضعیف نقش آمریکا تضعیف می شوند.
تاثیر تجارت نفت و گاز بر سیاست منطقه به حدی است که نمی توان آن را نادیده گرفت. بازارهای انرژی برای روابط ژئوپلیتیکی مهم هستند، حتی اگر برخی از بازیگران آمریکایی سیاست خارجی مستقل از اقتصاد هیدروکربنی را ترجیح دهند. در نهایت، تعامل با کشورهای خلیج فارس در تلاشهای آنها برای تنوع بخشیدن به اقتصادشان، که ایالات متحده در زمینههای فناوری پیشرفته، فناوریهای اینترنتی، بهداشت، آموزش و سایر صنایع، چیزهای زیادی برای ارائه دارد، نیز مهم است.
با سفر شی جین پینگ به مسکو که مدعی میانجیگری صلح بین روسیه و اوکراین است، بررسی نفوذ چین در مناطق استراتژیک جهان از جمله اروپا، خاورمیانه و آفریقا اهمیت پیدا می کند. رقابت آمریکا با چین در علم، فناوری، تجارت، دیپلماسی و امنیت جهانی به موضوع اصلی قرن بیست و یکم تبدیل شده است. توافق ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین، آزمونی برای قدرت و مهارت واشنگتن است. این چالشی است که ایالات متحده نمی تواند از عهده آن برآید.