در ادامه فرشید دشتی، مدیر بهره‌برداری شرکت گاز خراسان رضوی در خصوص تامین گاز صنایع سیمانی می‌گوید: در فصل سرد سال، گاز طبیعی مورد نیاز مصرف کنندگان بخش‌های مختلف با اولویت بخش خانگی و عمومی تامین می‌شود. حوزه مدیریت گاز استان در شرکت‌های زنجیره تولید، انتقال و توزیع با بهره‌گیری از تمام توان و امکانات در کنار سایر بخش‌ها, گاز مورد نیاز بخش‌های صنعتی را با هماهنگی دیسپچینگ ملی گاز تامین می‌کنند.
تولید سیمان تنها از ذخیره کیلنکر
برای پیگیری بیشتر این موضوع سری به کارخانه سیمان زاوه تربت زدیم و طی بازدید از روند فعالیت این کارخانه گفت و گویی با محمدرضا توکلی زاده، مدیرعامل شرکت سیمان زاوه تربت انجام شد؛ وی می‌گوید: سیمان زاوه تربت تولید کننده سیمان خاکستری با ظرفیت تولید بیش از یک میلیون تن سیمان در سال است. متاسفانه از آبان ماه سال جاری به دلیل قطع گاز صنایع سیمانی کوره این کارخانه نیز غیر فعال شده است. اگرچه بحث کاهش تولید در تمام صنایع در ایام کمبود برق و گاز وجود دارد، اما صنایع سیمانی بیش از سایر بخش‌ها به این انرژی‌ها برای تولید نیازمند هستند. تا زمانی که منابع لازم برای تولید تامین نشود مشکلات تولید صنایع سیمانی همچنان وجود خواهد داشت.
خراسان رضوی دارای هفت واحد تولید سیمان با ظرفیت ۸.۲۵ میلیون تن، اشتغال ۲۲۲۶ نفر و سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۵۰ هزار و ۵۶ میلیارد ریال است. همچنین سهم واحدهای تولید سیمان استان در کشور از نظر ظرفیت تولید ۹.۳ درصد، در سرمایه‌گذاری ۱۸.۶ درصد و در اشتغال ۶.۷ درصد است. هم اکنون فعالیت برخی از کارخانه‌های سیمان در استان به دلایل ذکر شده با استفاده از ذخیره کلینکر در حال انجام است. برخی از تولیدکننده های سیمان امروز به دلیل کمبود سوخت و تعطیلی کوره کارخانه ها و خطوط تولید نسبت به کاهش تولید و بروز مشکلات در سال آینده هشدار می‌دهند. شاید این مساله در حال حاضر که صنعت مسکن چندان فعال نبوده و تقاضای سیمان در بازار کم است به چشم نیامده یا چندان دارای اهمیت نباشد اما در صورت ادامه وضعیت موجود، بروز شرایط چالشی در ماه های آینده دور از انتظار نخواهد بود. مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان رضوی هم در واکنش به پیگیری‌های خبرنگار ای بی اس نیوز در این رابطه گفت: «شما گزارشتان را ارسال کنید. مکاتبات اداری در این مورد با کارخانه صورت گرفته و پاسخ لازم داده شده است».
طباطبایی با تاکید بر اینکه خرید مازوت از استان‌های دیگر موجب افزایش هزینه تولید شده است، ادامه میدهد: این فاصله موجب می‌شود که هزینه‌های حمل متفاوت باشد. هزینه حمل مازوت از تهران تا مشهد ۵ برابر متفاوت است. هر لیتر مازوت ۶۷۰ تومان هزینه حمل برای ما داشته است. ۳۰۰ تومان نیز هزینه خرید هر لیتر مازوت است که با هزینه‌های جانبی ۱۰۷۰ تومان هزینه هر لیتر مازوت برای ما تمام می‌شود، این درحالی که قیمت هر متر مکعب گاز ۶۷۰ تومان است. امروز حتی همین مازوت را نیز نمی‌توانیم تامین کنیم زیرا به دلیل کمبود مازوت به ما سهمیه داده نشده است و تولید به مشکل خواهد خورد.از طرفی موضوع میزان مازوت و مجوزهای مربوط به خرید آن با مشکل مواجه است.
خرید مازوت از استان‌های دیگر موجب افزایش هزینه تولید شده است/ فعالیت با ۵۰ درصد ظرفیت تولید به دلیل کمبود مازوت
توکلی زاده با اشاره به ظرفیت تولید کارخانه سیمان زاوه گفت: بر اساس برنامه سالیانه بین ۲۵ تا ۳۰ درصد تولیدات این کارخانه صادر می‌شوند که در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ این میزان کاهش داشته است. در سال جاری تا کنون ۱۲۷ هزار تن صادارت داشته‌ایم و این صادارت به افغانستان و آسیای میانه بوده است. صادارت ما نیز به سیاست وابسته است، زمان که روابط ما با دنیا خوب و مطلوب می‌شود صادارت افزایش پیدا کرده و برعکس آن نیز صدق می‌کند.
وی با اشاره به قطع گاز و برق صنایع سیمانی ادامه میدهد: سال ۱۴۰۰ اولین سالی است که در دو مقطع زمانی مشکل تامین انررژی داشته‌ایم. در تیر ماه سال جاری قطعی برق صورت گرفت که این مورد موجب شد تا بخش آخر فرایند تولید و تحویل سیمان یعنی آسیاب سیمان و بسته‌بندی تحت تاثیر قرار گیرند درنتیجه این مساله موجب محدودیت در تولید شد.
مدیر بهره‌برداری شرکت گاز خراسان رضوی تصریح می‌کند: موضوع محدویت مصرف گاز در زمستان برای صنایع، تابعی از میزان مصرف بخش خانگی و عمومی است. هر چقدر استفاده بهینه و رعایت الگوی مصرف در این بخش بیشتر باشد میزان گازرسانی به صنایع هم افزایش خواهد داشت. لازم به ذکر است در سال‌های گذشته گاز بخش خانگی و عمومی استان به صورت کامل و ۱۰۰درصد تامین شده است.
در ادامه پیگیری‌ها برای چرایی عدم اختصاص سهیمه مازوت به برخی از کارخانه‌ها از طرف مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان رضوی اعلام شد: «شما گزارشتان را ارسال کنید. مکاتبات اداری در این مورد با کارخانه صورت گرفته و پاسخ لازم داده شده است.سوخت مایع مورد مصرف کارخانه سیمان بستگی به وضعیت گاز طبیعی آن دارد».
طباطبایی در ادامه به موضوع نرخ گذاری اشاره کرده و بیان می‌کند: نکته مهم این است که سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده تنها بر اساس صورت‌های مالی تاریخی که در این صورت‌ها ماشین‌آلات مربوط به ۲۰ سال قبل است و مستهلک شده نرخ‌های نادرستی را دریافت می‌کنند. در صنعت سیمان نرخ بازدهی مناسبی وجود ندارد. از اواخر خرداد ماه سال جاری و بر اساس تلاش صنعت و توجیه وزارت صمت و به دلیل افزایش شفافیت در عرضه، سیمان وارد بورس کالا شد.
وی درباره کاهش ظرفیت صادراتی سیمان در استان عنوان می‌کند: این مساله با تلاطم روبه‌رو بوده و تحت تاثیر شرایط سیاسی کشورها نیز قرار دارد. برای مثال صادرات سیمان افغانستان به دلیل مسائل سیاسی این کشور طی چند وقت اخیر کاهش یافته است .در گذشته سالیانه ۲میلیون تن سیمان به افغانستان صادارت می‌کردیم که ارز آوری و اشتغال ایجاد می‌کرد. کشوری مانند افغانستان به هیچ عنوان تولید سیمان ندارد. سیمان از ایران تنی ۱۳ دلار به افغانستان صادر می‌شود که در آنجا با قیمتی بالاتر به دلیل هزینه‌های حمل و نقل گمرک به فروش می‌رسد.
معاون بازرگانی و فروش شرکت سیمان شرق مشهد با اشاره به اینکه تا آذرماه سال جاری صنایع سیمانی از گاز استفاده می‌کردند، می‌گوید: اما از آذرماه گاز صنایع پر مصرف مانند سیمان و فولاد قطع شده است و صنایع سوخت جایگزین یا همان مازوت باید استفاده کنند. صنایع برای دریافت مازوت نیازمند مجوز هستند. در ابتدا مازوت از مشهد خریداری می‌شد اما پس از مدتی شرکت پخش و پالایش استان اعلام کرد قادر به تامین مازوت نیست و به کارخانه‌ها اعلام شد که مازوت باید از شهرهای دیگر تهیه شود.
ای بی اس نیوز/خراسان رضوی هنوز از افزایش سرسام‌آور قیمت سیمان تا پاکتی ۱۰۰ هزار تومان به دلیل شوک شدید ناشی از قطع برق در تابستان مدت زمان زیادی نگذشته که خبر رسیده کوره‌های کارخانه‌های سیمان خراسان رضوی یکی از پس از دیگری به دلیل قطع گاز و از طرفی کمبود و عدم اختصاص دوباره سهیمه مازوت در حال خاموش شدن هستند.
معاون بازرگانی و فروش شرکت سیمان شرق مشهد ادامه میدهد: طبق نرخ‌هایی که وزارت نفت اعلام کرده است قیمت هر متر مکعب گاز ۲۱۰۸ ریال است و این نرخ در آذر ماه سال جاری ۶۷۶۴ ریال شده است که نشان از افزایش ۴۰۰ درصد قیمت سوخت مصرفی دارد.
هزینه جایگزنی تجهیزات در صنایع سیمانی بسیار بالا است
در همین خصوص سید محمدرضا طباطبایی، معاون بازرگانی و فروش شرکت سیمان شرق مشهد اظهار می‌کند: طی یکسال اخیر موضوع تامین انرژی و نرخ‌گذاری سیمان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نرخ فروش سیمان در کشورهای منطقه همچون کشورهای آسیای میانه در کارخانه ۷۰ تا ۸۰ دلار و در کشورهای عربی ۵۵ دلار تا ۷۰ دلار است. وقتی این نرخ را با نرخ فروش سیمان در ایران که ۱۸ دلار است مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این نرخ موجب شده تا سرمایه‌گذاری در این صنعت رو به افول باشد و بازده این صنعت در حال کاهش است.
وی با اشاره به میزان کلینکر کارخانه سیمان شرق تصریح می‌کند: ذخیره کلینکر کارخانه ۳۵۰ هزار تن است. هم اکنون کارخانه سیمان شرق به دلیل کمبود مازوت با ۵۰ درصد ظرفیت تولید فعالیت می‌کند. همین کمبود سوخت، باعث تعطیلی یکی از کوره های سیمان شده و اگر تا چند روز دیگر این مشکل حل نشود، شاید مجبور به تعطیلی کوره دوم کارخانه شویم که این به معنی کاهش درآمدهای پیش بینی شده برای پوشش هزینه ها و عمل به تعهدات مالی شرکت است.
انتهای پیام
وی تصریح می‌کند: اگرچه در حال حاضر قیمت سیمان کاهش یافته، اما دلیل آن کاهش تقاضا در بازار بوده و مربوط به افزایش تولید نیست. پیش‌بینی بر این است که سال آینده با این شرایط کمبود تولید سیمان را داشته باشیم. زیرا هر ساله با ۷۰۰ هزارتن کلینکر به استقبال سال جدید می‌رفتیم اما به دلیل مصرف کلینکر در سال جاری با کاهش ذخیره کلینکر رو به‌رو بوده که این مساله چندان مطلوب نیست.
مدیر عامل شرکت سیمان زاوه تربت با اشاره به قیمت خرید مازوت و افزایش هزینه تولید می‌گوید: میزان مازوت تحویلی به کارخانه بر اساس میزان ظرفیت تولید واحدها در نظر گرفته نمی‌شود. در سال جاری کارخانه سیمان زاوه تربت به بحث خرید مازوت ورود نکرده است زیرا در دو ماه گذشته یعنی مصادف با قطع گاز صنایع اعلام شد که از اصفهان مازوت خریداری کنیم. در آن زمان قیمت هر لیتر مازوت ۳۰۰ و کرایه حمل آن ۷۵۰ تومان بود. این درحالی بود که قیمت هر کیلووات برق ۲۰۰ تومان و قیمت هر متر مکعب گاز ۳۰۰ تومان بود. هزینه هر لیتر مازوت به همراه هزینه‌های جانبی زمانی که به کارخانه می‌رسید ۱۲۰۰ تومان تمام می‌شد. سیمان زاوه تربت تا آذرماه سال جاری از ذخیره قبلی مازوت برای تولید استفاده کرد و بعد از آن کوره کارخانه به دلیل عدم وجود سوخت تا کنون تعطیل شده و دقیقا دو ماه است که کوره کارخانه خاموش است. در حال حاضر تنها از ذخیره کیلنکر برای تولید استفاده می‌شود. ذخیره کلینکر سیمان زاوه تربت ۳۰۰ هزار تن است.
وی ادامه میدهد: در چارچوب دستورالعمل‌های موضوعه، در مواقع اضطرار و اعمال محدودیت مصرف گاز طبیعی، شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به منظور استمرار فعالیت واحدهای صنعتی نسبت به تأمین فرآورده سوخت مایع جایگزین اقدام می‌نماید. لذا لازم است برابر دستور العمل‌های ابلاغی تمهیدات و اقدامات لازم به‌منظور ذخیره‌سازی و استفاده از سوخت مایع از سوی تمام واحدهای صنعتی به‌عمل آید.
وی خاطرنشان می‌کند: این موضوع به خودی خود مثبت است اما باز هم مشکلاتی وجود دارد. مورد اول اینکه نرخ پایه سیمان مجدد توسط وزارت صمت مشخص می‌شود و مشکل بعدی اینکه حداقل عرضه یا کف عرضه نیز به تولید کنندگان اعمال نظر می‌شود. درنتیجه کارخانه‌ها در خصوص افزایش نرخ بهره‌مندی نداشته‌اند. همچنین بهترین حالت این است که تمام انواع سیمان در بستر بورس عرضه شود. در حال حاضر سیمان سفید، سیمان‌های حفاری و .. می‌توانند خارج از بورس عرضه شوند. این قاعده استثنا گذاری موجب می‌شود تا شاکله و قوام کار از بین برود.
گاز طبیعی مورد نیاز مصرف کنندگان بخش‌های مختلف با اولویت بخش خانگی و عمومی تامین می‌شود
به طور کلی صنعت سیمان یکی از قدیمی‌ترین صنایع کشور و جزو صنایع استراتژیک محسوب می‌شود. این صنعت همواره نقش اساسی در توسعه زیر بنای اقتصادی هر کشور بر عهده دارد. در حال حاضر تشدید مصرف گاز در بخش‌های غیرمولد به خصوص بخش خانگی موجب شده است تامین سوخت مورد نیاز صنایع عمده (شرکت فولاد و سیمان) دچار مشکل شود. این در حالی است که توسعه این صنعت در راستای صادرات غیر نفتی عامل مهمی در ارز آوری، ایجاد اشتغال پایدار، جلوگیری از خام فروشی و استفاده بهینه از معادن کشور به شمار می‌رود.
موضوع محدویت مصرف گاز در زمستان برای صنایع تابعی از میزان مصرف بخش خانگی و عمومی است
مدیر عامل شرکت سیمان زاوه تربت با اشاره به قطع برق در تابستان عنوان می‌کند: قطع برق و گاز شوک بدی برای صنایع است. در تابستان سال جاری به دلیل قطع برق تجهیزات صنایع آسیب دیده که منجر به کاهش تولید نیز شد. متاسفانه هنوز خسارت‌های قبلی جبران نشده و هم اکنون دوباره تولید نیز کاهش یافته است.
وی ادامه میدهد:مساله کمبود انرژی منجر می‌شود تا قیمت تمام شده سیمان افزایش یابد، زیرا کارخانه‌ها کمتر از ظرفیت خود تولید می‌کنند. برای مثال در سال جاری به دلیل قطع برق و گاز در کارخانه سیمان زاوه با ۸۵ درصد ظرفیت خود تولید انجام داده‌ایم؛ این در حالی بوده است که در سال‌های گذشته از ۱۰۰ درصد ظرفیت خود استفاده می‌کردیم تا فصول سرد را پشت سر بگذاریم.
توکلی زاده ادامه میدهد: در حال حاضر تنها چند کارخانه در استان از کلینکر برای تولید استفاده می‌کنند و یک الی دو کارخانه در استان حتی کلینکر هم ندارند. بر اساس برآوردها در استان بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تن کلینکر وجود دارد که البته این میزان قطعی نیست.
کاهش قیمت سیمان به دلیل کاهش تقاضا در بازار
وی درخصوص هزینه جایگزنی تجهیزات صنایع سیمانی تصریح می‌کند: هزینه جایگزنی تجهیزات در صنایع سیمانی بسیار بالا است. برای مثال یک موتور معمولی بالای یک میلیون دلار قیمت داشته که جایگزینی این تجهیزات به دلیل تحریم‌ها چندان امکان پذیر نیست. این مساله بزرگترین خطری است که صنایعی که کمی پیچیدکی دارند را تهدید می‌کند. گاهی هزینه این جایگزینی به قدری زیاد است که امکان تامین این تجهیزات وجود ندارد. در این خصوص تلاش می‌شود تا در این مجموعه که تجهیزاتمان را به خوبی نگهداری کنیم.
وی می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود اگر مشکل قطع برق و مشکل سوخت همچنان ادامه‌دار باشد، دپوی استراتژیک کارخانه‌ها در مورد کلینکر کاهش یابد و زمانی که به پیک مصرف می‌رسیم در اسفند ماه و اواخر برج یک ممکن است که با این شرایط تحویل کارخانه کاهش یابد.
بازده صنعت سیمان در حال کاهش است
توکلی زاده با اشاره به اینکه بیکاری در جامعه ما هم اکنون تبدیل به یک بیماری مزمن شده و صدمات زیادی را نیز ایجاد کرده است، خاطرنشان می‌کند: از طرفی در حال حاضر حضور افراد متخصص نیز در جامعه کاهش یافته و سطوح آموزشی مناسب نیز در جامعه چندان نیست. این تضادها موجب شده تا وضعیت آینده صنایع مبهم باشد.
معاون بازرگانی و فروش شرکت سیمان شرق مشهد بیان می‌کند: نرخ سیمان از سال گذشته تا کنون تنها ۳۵ درصد افزایش داشته است. این درحالی است که هزینه تولید ۵۵ درصد افزایش یافته است. در مجموع هزینه تولید، محاسبه هزینه استهلاک با فرض سنوات قبل در نظر گرفته شده است. هزینه استهلاک بر اساس دلار زمان خریداری ماشین آلات بوده است نه دلار ۲۸ هزار تومانی امروز. در صورتی که هزینه استهلاک باید بر مبنای هزینه جاری محاسبه شود.
هزینه تولید سیمان ۵۵ درصد افزایش یافته است
مدیرعامل شرکت سیمان زاوه تربت نقبی نیز به مساله وضعیت اقتصادی کشور زده و می‌گوید: از چندین ماه پیش کشور وارد دوران رکود تورمی شده است. یعنی صنایع و تولیدات ما متوقف شده، زیرا مصرف کننده قادر به خرید نیست و از طرفی قیمت‌ها به شدت بالا رفته است. وقتی قیمت عوامل تولید بالا می‌رود، گرانی ایجاد و فعالیت اقتصادی کاهش پیدا می‌کند، درنتیجه هم بیکاری ایجاد و همزمان با آن گرانی به وجود می‌آید.
