پایان خانه سیاه «بیداری» – ایسنا

به گزارش ای بی اس نیوز، نهم آبان ماه یکصد و پانزدهمین سالگرد تأسیس لژ بیداری در سال 1286 است.

در جریان نهضت مشروطیت و در اواخر سال 1285، بنای نخستین لژ ماسونی ثبت شده در ایران توسط «لژ بیداری» گذاشته شد. تأسیس این لژ هشت ماه بعد در 14 نوامبر 1286 توسط شرق بزرگ فرانسه به رسمیت شناخته شد و قانون رسمی آن در 29 نوامبر همان سال صادر شد.

این لژ به عنوان اولین لژ رسمی با مجوز لژ فرانسه توسط برخی از سیاستمداران ایرانی عصر مشروطه در اولین سال سلطنت دو ساله و هفت ماهه محمدعلی شاه قاجار تأسیس شد.

مدیران اصلی این لژ در تهران دو فرانسوی به نام‌های دکتر ویزیور، مدیر مدرسه آلیانس تهران و دکتر هانری مورل بودند. البته این لژ 13 سال بعد در سال 1302 تعطیل شد، اما حکام آن به فعالیت زیرزمینی ادامه دادند تا اینکه رضاشاه توسط سیاستمداران انگلیسی از ایران اخراج شد و وقتی پسر در کنار کرسی شاه نشست، دوباره فعالیت خود را فاش کردند، اما از نفوذ سابق او کاهش یافت.

گراند اوریون در سال 1727 توسط ژاک اندرسون در فرانسه با شعار «برادری، برابری و برابری» تأسیس شد و گراند اوریون دو فرانس یا گراند اورینت در سال 1773 در پاریس تأسیس شد و به یکی از مهم ترین و بزرگترین لژهای فراماسون در اروپا تبدیل شد.

محمدعلی فروغی اولین نخست وزیر رضاشاه، محمد غفاری معروف به کمال الملک، میرزا ملکم خان معروف به ناظم الدوله و شیخ ابراهیم زنجانی قزلباش قاضی دادگاه اعدام شیخ فضل الله نوری. ، از اولین اعضای لژ بیداری در ایران بودند.

اولین جلسه لژ بیداری در 16 آذر 1286 در خانه ابراهیم حکیمی ملقب به حکیم الملک صورت گرفت. او در زمان محمدرضا پهلوی برای سه دوره نخست وزیر ایران شد.

ساختار لژ

هسته اولیه لژ که تا اردیبهشت 1287 تشکیل شد، شامل ژان باپتیست لمور، استاد و رئیس لژ، و رئیس موسیقی ارتش ایران در آن زمان، جولین بوتن، اولین ناظر و مهندس تهران بود. ضرابخانه، میرزا سعید نظام السلطنه، سرپرست دوم، مأمور و رئیس شهربانی ایران، ابراهیم حکیمی، ملقب به حکیم الملک سخنران، پل هنری مورل، دبیر لژ و سردبیر روزنامه ایران ندای، ثغال الملک. خزانه دار و رایزن سفارت، عبدالله میرزا، افسر اتاق شاه و میزبان لژ، و حاجی سیاح محلاتی، مدیر لژ، اهل تجارت و نویسنده دفتر خاطرات سفر حاجی سیاح.

بر اساس اسناد گراند اوریون فرانسه، 163 نفر از نخبگان و تحصیلکردگان ایرانی در اروپا به ویژه تحصیلکردگان ایرانی در فرانسه در این لژ عضویت داشتند.

برخی از اعضای این لژ در ایران عبارت بودند از: آیت الله سید محمد طباطبایی از رهبران مشروطیت، یپرم خان ارمنی، یپرم داودیان، امان الله میرزا، فرمانده سپاه تبریز، ابراهیم خان ظهیرال دوله از بستگان محمدعلی شاه، مسعود میرزا ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه و عموی محمدعلی شاه، محمدصادق امیری فراهانی، محمد حسن شیخ الملک، سید جمال واعظ، ملک المتکلمین، میرزا جهانگیر. خان، سردبیر روزنامه سوراسرافیل، سید حسن تقی زاده، میرزا علی اکبر دهخدا، محمدحسن میرزا معتضدالسلطنه، میرزا صادق خان امیری معروف به ادیبل ممالوک فراهانی، ابوالفتح خان، محمدحسن خان، شیخ ملک سیرجانی، محمد سارجانی، حسین علاءباس. قلی خان قریب، معزالمالک، مستوفی الممالک، وطوق الدوله، کی خسرو شاهرخ زرتشتی، سید نصرالله تقوی، حاج سیاح محلاتی، گوستاسب فریدون، ناظم الدوله، ذکاء الملک، حاج قلی خان. صمصام السلطنه، غلامحسین خان رهنما، میرزا رضاخان ارفع الدوله، جعفر قلی خان سردار بهادر و حاجی خسرو خان ​​سردار ظفر، صنیع الدوله، صمصام السلطنه بختیاری، والی اصفهان، حسن پیرنیا، -دوله، مخبرالسلطنه، ادیب السلطنه، لقمه. ن.الممالک و سپهبد میرزا فضل الله خان لواءالمالک.

سران لژها

رهبری لژ بیداری از تولد تا مرگ بین پنج رهبر تغییر کرد. ژان باپتیست لومار اولین رئیس لژ بود که رهبر ارکستر و آهنگساز اولین سرود ملی ایران با عنوان “وطنم، وطن من” بود و جانشین وی پل هنری مورل بود. سومین رئیس جمهور، پل کومو، استاد پزشکی در مدرسه دارالفنون بود. پس از او شرت لات و سپس محمدعلی فروغی ملقب به ذکاء الملک رهبری لژ را بر عهده داشتند.

گسترش عضویت لژ بیداری باعث شد تا این لژ ماسونی در دوره محمدعلی و احمدشاه قاجار در نهادهای دولتی نفوذ و قدرت پیدا کند. تعداد کمی از مقامات عالی دولتی بودند که در این لژ عضویت نداشتند. البته سهم وزارتخانه‌های مختلف دولت‌های ایران در دوران پادشاهی پدر و پسر قاجار متفاوت بود، اما سهم دو وزارت امور خارجه و دادگستری بیشتر از سایر وزارتخانه‌ها بود.

به عنوان نمونه می توان به استخدام آدولف پرنی، معاون دادستان پاریس به عنوان مشاور وزارت دادگستری اشاره کرد که به درخواست حسن پیرنیا، حافظ مهرها و با حمایت لژ فرانسوی Grand-Avrienne. . پرنی به همراه حسن پیرنیا، محمدعلی فروغی و میرزا سید نصرالله تقوی آیین دادرسی و کیفری ایران را در 506 ماده تهیه کردند.

مرگ لژ

برخی از اعضای لژ که به امید توسعه عدالت، علم و فرهنگ به لژ پیوسته بودند، اما متوجه اشتباه خود شدند، لژ را ترک کردند. علاوه بر این، نفوذ روزافزون انگلستان در ساختار سیاسی، فرهنگی، سیاسی، نظامی و امنیتی ایران و تأسیس لژهای مختلف انگلیسی از جمله لژ «لایت» از یک سو و دخالت فرانسه در جنگ های جهانی اول. از سوی دیگر به تدریج از نفوذ لژ کاسته شد که دوباره بیدار شد و تا سال 1302 تعطیل شد. اگرچه لژ بیداری با مرگ سیاسی رضاشاه پهلوی احیا شد، اما در دهه 1290 به دلیل نفوذ لژهای انگلیسی نفوذ و نفوذ خود را از دست داد. .

جنگ جهانی اول و قطع ارتباط لژ مادر و لژ بیداری در ایران دلیل اصلی انحلال لژ بیداری در اوایل دهه 1300 شمسی بود، ورود فرانسه به جنگ جهانی اول و اشغال خاک فرانسه باعث تعطیلی لژ بزرگ شد. جبار.

گسترش دامنه جنگ جهانی اول در خاک ایران، علیرغم اعلام بی طرفی دولت ایران در این جنگ و کشاندن پای ایران به جنگ توسط کشورهای متحد و آلمان، باعث آتش سوزی شد. جنگ و درگیری و متفرق شدن فراماسون های لژ بیداری در قم، کرمانشاه و اسلامبول و پاشیدن ماسون های ایرانی، به ویژه انحلال اولین لژ ماسونی ایران.

همه اینها به نفع استعمار قدیمی بود. سعید نفیسی در کتاب نیمه راه بهشت ​​می نویسد: «استعمار انگلیس همواره از سازمان های فراماسونری در کشورهای مختلف بهره برده است. انگلستان از آنجایی که می دانست نزد ایرانیان شهرت بدی دارد و فرانسه در ایران محبوبیت بیشتری دارد، سعی کرد در پوشش فراماسونری وابسته به فرانسه، نقشه های استعماری خود را در ایران اجرا کند. فراماسونری فرانسه در ایران در خدمت سیاست استعماری انگلستان بود و هر شاخه از این نوع سازمان ها به عنوان نوکر خارجی و خائن به ملت تلقی می شدند. »

منابع:

کتیرایی، محمود، فراماسونری در ایران، ص. 199

ادیب الممالک فراهانی، اشعار ماسونی ایران، 1908، آرشیو شرق فرانسه. ص 24

باران، اسماعیل، ابلیوخانه و فراماسونری در ایران، جلد 2. امیرکبیر. تهران. 1357. ص 452

شاه آبادی، حمیدرضا، تاریخ باستان فراماسونری در ایران، جلد اول، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی. تهران. 1378. ص332

انتهای پیام