با ورود کرونا به کشور، فروش نفت ما بسیار کاهش یافته است. پس از آن، هیچ کس نگفت که فروش نفت در دوره ترامپ با دوران بایدن تفاوت دارد. در دوران ترامپ، کشتیها نفتکش ما را در دریای سرخ منفجر کردند، موشکها از بیرون به نفتکش ما اصابت کردند و به 13 نفتکش ما آسیب رساندند. یک بار سردار سلیمانی به من گفت که افرادی را به داخل نفتکش فرستاده اند که می توانند منفجر شوند. یعنی در چنین شرایطی با ترامپ درگیر بودیم.
کاهش درآمدهای نفتی
سپس کرونا آمد. کسانی که با اعداد خوب هستند می دانند که در آوریل 2017 که نه ترامپ جنگ اقتصادی را آغاز کرد و نه کرونا، 4.5 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم. در آوریل 2018، زمانی که ترامپ تحریم را آغاز کرد، اما ویروس کرونا وجود نداشت، 2.5 میلیارد درآمد نفتی داشتیم. در آوریل 2019، چه ترامپ و چه کرونا، 20 میلیون دلار درآمد نفتی داشتیم. در 6 ماهه اول سال 1398 کل درآمد ارزی که از نفت به بانک مرکزی داده شده یک میلیارد دلار بوده است.
جلوگیری از فروپاشی اقتصادی
این تصور که اقتصاد ایران می تواند 6 ماه با یک میلیارد دلار کار کند، ایده وحشتناکی بود، هرکس کمترین اطلاعاتی را دارد بگوید شما از سقوط جلوگیری کردید. صادرات غیرنفتی در 3 ماهه اول کرونا تقریبا به صفر رسید. مهمترین مزیت ما در دوران تحریم این بود که می توانستیم از عراق، ترکیه و افغانستان کالا صادر یا وارد کنیم، همه مرزهای زمینی ما به دلیل کرونا بسته بود.
خسارات جبران ناپذیر ناشی از کرونا به اشتغال
سال 2019 واقعا یک سال استثنایی بود و نباید با هیچ سال دیگری مقایسه شود. بیش از 1.5 میلیون شغل به دلیل کرونا از بین رفته است. هیچ کدام از این آمار اشتغال نشان دهنده وضعیت اشتغال در کشور نیست. تعداد شاغلان در پاییز 1401 که اکنون اعلام شده است، تقریباً 400 هزار نفر کمتر از پاییز 1397 است، یعنی تعداد شاغلان سال 1401 نسبت به قبل از کرونا کمتر است و هنوز به تعداد 1398 نفر نرسیده ایم.
تصمیم دشوار
من به برخی افراد گفته ام که تصمیم گیری در مورد زمان و انرژی سخت است. فکر می کردند من دولت را مسخره می کنم. ما باید در حوزه انرژی سرمایه گذاری کنیم و تصمیم سخت این سرمایه گذاری این است که منابع این سرمایه گذاری در ایران نیست، این منابع باید از خارج تامین شود، باید مشکلات خود را با دنیا حل کنیم. تصميم سخت اين است كه سريع شعار ندهند و بگويند فلاني مي گويد نوكر آمريكا شو.
ریشه بحران های دهه 90
ریشه بحران های دهه 90 در تحریم هاست. به عبارت دیگر آنچه ما در دهه 90 داریم که اقتصاد ایران را درگیر کرده است تحریم است. همه کسانی که گفتند جریمه ها نعمت است بیایند و جواب بدهند.