بر اساس برنامه ریزی انجام شده توسط صداوسیما و مدیریت انتخابات، اولین مناظره نامزدهای چهاردهمین دوره ریاست جمهوری با موضوع اقتصادی شامگاه دوشنبه 7 خرداد ماه برگزار شد. مناظره ای که برخلاف روند رسانه ملی در انتخابات تاکنون، به هیچ وجه نتوانسته افکار عمومی را قانع کند و در خوشبینانه ترین حالت، صرفاً تجمع نامزدها در همان قالب سازمان یافته اقتصادی بود. میزگرد. (فقط بدون حضور کارشناسان آنها). طرح سوالات غیردقیق از کارشناسان از یک سو و ربط ندادن این سوالات به پاسخ نمایندگان از سوی دیگر باعث پراکندگی نامزدها در انتخابات شد. پاسخ هایی که به استثنای چند مورد اظهار نظر مستقیم، هیچ نقطه مشخصی از تفاوت دیدگاه اقتصادی مردم را نشان نداد. تفاوت های بیان شده و برجسته شده، نتیجه ضروری یک مناظره آرمانی است تا عموم مردم با شنیدن این اختلاف نظرها، دلایل انتخاب یکی از نامزدها را بیابند.
اما سوالی که ممکن است در این مرحله مطرح شود این است که آیا نامزدهای ریاست جمهوری باید مانند یک اقتصاددان به تمام جزئیات و پاسخ های ممکن به مشکلات اقتصادی تسلط داشته باشند و با یک برنامه جامع و دقیق وارد مناظره شوند یا اینکه آیا مشکلی بر سر راه وجود دارد. از پرسیدن سوال؟ سوالات آیا سوال و بحثی صورت گرفت؟
شکل اولین مناظره نشان داد که طراحان این پلتفرم با طرح سوالات متعدد از کارشناسان حوزه های مختلف اقتصادی به دنبال سنجش کیفیت برنامه های کاندیداها بوده اند، حتی اگر به دلیل شکل سوالات با کلیات مواجه شده باشند. و سوالات نامشخص پاسخ داده شد و این هدف محقق نشد. با این حال، سؤال اساسی این است: آیا یک نامزد باید با یک برنامه از پیش تعیین شده و جامع برای پاسخگویی به همه سؤالات وارد قدرت شود و آیا این شاخص برای موفقیت به عنوان رئیس جمهور کافی است؟
تجربه تدوین سند تحول به عنوان برنامه دولت سیزدهم با بهره گیری از بسیاری از تخصص های کشور نشان داد که حتی وجود چنین برنامه ای نیز نمی تواند ضامن موفقیت دولت در حل چالش های مختلف باشد. مشکلات فزاینده اقتصادی، شرایط خاص و پیچیده منطقه ای و غیرقابل پیش بینی بودن موقعیت ایران در روابط جهانی و مواردی از این دست، عواملی هستند که پیش بینی کامل مسیر آینده دولت ها را غیرممکن می کنند و صرفاً بر وجود برنامه ای تفصیلی تکیه می کنند که همه را در نظر بگیرد. جنبه های. برخی از جنبه ها نمی تواند کندی اجرای آن را تضمین کند. درست مثل اتفاقی که برای سند تحول افتاد و چالش های پیش بینی نشده ای که دولت با آن مواجه شد، با اجرا نکردن این برنامه عملاً این همه کار کارشناسی را بیهوده کرد.
با این مجموعه مشکلات مربوط به تاکید و تکیه زیاد بر دستور کار نامزدها، این سوال مطرح می شود که چه عاملی را می توان به عنوان نشانه درک اقتصادی نامزدها انتخاب کرد؟ یا اینکه نامزد باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا بتواند مشکلات پیچیده پیش روی اقتصاد ایران را حل کند؟
با آگاهی از وضعیت کنونی اقتصاد ایران و نزدیکی چالش ها و بحران های مختلف، واضح است که رئیس جمهور پس از تحویل دولت فرصت آزمون و خطا برای شناسایی ایده ها و چارچوب های مختلف برای حل مشکلات و مشکلات را ندارد. از سوی دیگر، طبق مقدمه، صرف داشتن یک برنامه دقیق نمیتواند نقشه راه رئیسجمهور باشد و در صورت ایجاد یک شوک خارجی غیرمنتظره و اختلال در روند پیشرفت این طرح، رئیسجمهور مجبور به انجام آن میشود. انتخاب در شرایط بحرانی انتخاب هایی که در صورت عدم همراهی رئیس جمهور با یک ایده از پیش تعیین شده می تواند در دراز مدت هزینه های جبران ناپذیری داشته باشد. نمونه آن تجربه مکرر سیاست تثبیت نرخ ارز است که همواره در دولت های مختلف به دلیل نبود چارچوب نظری از سوی رئیس جمهور در زمان شوک های پولی تکرار شده است.
بنابراین وجود یک دیدگاه نظری خاص در ذهن رئیس جمهور و تلفیق اندیشه های اقتصادی وی که قصد تصمیم گیری در این چارچوب را دارد برای استوار ماندن در مسیر اصلاحات اقتصادی ضروری به نظر می رسد. مانند قطب نمایی که مسیر حرکت را حتی در شرایط طوفانی و شرایط سخت محیطی به مسافر نشان می دهد و او را به مقصد مورد نظر راهنمایی می کند. از این منظر، وظیفه طراحان مناظره و کارشناسان پرسشگر، شفاف سازی ایده ها و چارچوب های نظری نامزدها است. اگر این اتفاق بیفتد، نقطه اختلاف افراد برای جامعه به خوبی مشخص می شود و بحث ها کمک زیادی به انتخاب افراد می کند.
برای این منظور، دو مناظره بعدی که مجدداً بر موضوعات اقتصادی متمرکز است، باید چارچوب اقتصادی نامزدها در هر موضوع را با طرح سؤالات دقیق اما جهانی تر مورد هدف قرار دهد. در مناظره دوم که عنوان آن ارائه خدمات عدالت محور است و به نظر می رسد می خواهد وظایف دولت در امور حمایت اجتماعی را زیر سوال ببرد، نظر کاندیداها در مورد وجود یا عدم وجود مفهوم یارانه انرژی و آن ابتدا می توان ابعاد را مطرح کرد، سپس با طرح پرسش های مفصل در مورد سناریوهای مختلف رسیدگی به این موضوع، دیدگاه هر یک از نامزدها برای مردم روشن شد. مثلاً به همین سبک قیمت گذاری انرژی اعتقاد دارند یا باید بازار انرژی در کشور ایجاد شود؟
چنین نگاهی به مناظره ها علاوه بر شفاف سازی مناظره ها و پرهیز از کلی گویی کاندیداها، نقطه نظرات و اختلافات افراد را مشخص می کند و وظیفه مناظره را به خوبی انجام می دهد که تفاوت ها را برای مردم روشن می کند. اصلاحی که امکان حفظ حضور فعال و مثبت صدا و سیما را در زمان انتخابات فراهم می کند.
رضا یعقوبی، پژوهشگر اقتصاد در اندیشکده حاکمیت شریف
absnews