لایحه حمایت از زنان در برابر قربانی شدن نیازمند بازنگری بیشتر در قانون قضائی است

مدیر گروه حقوقی مرکز پژوهش های اسلامی مجلس یادآور شد: تحدید و سلب حقوق و آزادی ها همان تبعیض غیرقانونی است و نام آن خشونت نیست، در این لایحه به نظر می رسد محدودیت یا محرومیت به معنای خشونت است. فرض کنید در قانون می گویند زنان نمی توانند رشته پزشکی را انتخاب کنند، این خشونت نیست.

وی ادامه داد: صلاحیت فراسرزمینی به ویژه در حوزه حقوق جزا نیازمند ادله بسیار بسیار قوی است. بیایید با آن برخورد کنیم، چه کسی آن را شناسایی می کند، چه کسی آن را اجرا می کند، روند درمان کجاست؟

وی یادآور شد: در این لایحه باید مشخص شود که برنامه اقدام است یا قانون؟ قانون گذاری باید پایدار و ماندگار باشد و قوانین کلی باشد و اگر می خواهید برنامه ریزی کنید باید قانون پنج ساله یا سالانه معرفی کنید، برخی از این اقدامات در این لایحه لزوما برنامه ریزی است نه قانون گذاری، بنابراین شأن قانون قدردانی از برنامه اقدام، شأن مشاوره، هر یک از آنها متفاوت است. در لایحه قبلی نیز چند ماده با عنوان «لایحه حفظ حرمت و حمایت از زنان در برابر خشونت» وجود داشت که به نظر می رسد اصلاح شده و این انتقادات بر اساس متن موجود صورت گرفته است.

وی با اشاره به بند حمایت از زنان در برابر انواع رفتارهای خشونت آمیز گفت: برخی از رفتارها ممکن است خشونت آمیز نباشد و در واقع رفتارهای ظالمانه بدون خشونت است که در ادبیات قانون اساسی از آن به عنوان تبعیض ناعادلانه یاد شده است. فقط در برابر رفتار خشونت آمیز ذکر شده است.

حکمت نیا یادآور شد: تحکیم خانواده ربطی به این بحث ندارد. باید با تبعیض علیه زنان به گونه ای مبارزه کرد که با تحکیم خانواده سازگار باشد، در فصل دهم قانون اساسی چیز دیگری غیر از آن وجود دارد.

وی کلمه خشونت را در این لایحه برجسته کرد و گفت: در خشونت، هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که باید بر اساس جنسیت مرتکب، آسیب پذیری ذهنی آن یا نوع رابطه مشخص شود، چه تفاوتی دارد. جراحت و آسیب یا آسیبی وجود دارد؟ صدمات اخلاقی و آسیب اخلاقی از منظر حقوقی به چه معناست؟ وقتی کرامت داریم شخصیت یعنی چه؟

حکمت نیا گفت: وضعیت جرایم در ایران مشخص است. اگر بخواهیم بگوییم صلاحیت فراسرزمینی، که مستلزم یک توجیه قوی است، پیشنهاد می‌کنم که آن را به حقوق عمومی واگذار کنیم.

حکمت نیا همچنین به مفهوم همراهی اشاره کرد و گفت: شما در واقع همراهی را نوعی تدابیر، تدابیر، خدمات و توانمندسازی تعریف کردید که من زیاد متوجه آن نمی شوم چون می تواند انواع دیگری هم داشته باشد، فقط پیشگیرانه نیست. و پیشگیرانه، برای رفع تبعیض، یعنی رفع تبعیض غیرقانونی است.

شایان ذکر است: لایحه قانون حمایت از حیثیت و حمایت از زنان در برابر خشونت در راستای تحقق اصول و آرمان های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در راستای حفظ حیثیت و کرامت زنان، حمایت از زنان در برابر انواع رفتارهای خشونت آمیز، تدابیر، تدابیر، خدمات و توانمندسازی مورد نیاز برای حمایت از زنان در برابر خشونت، تعیین تکلیف ارگان ها و نهادهای مسئول مبارزه با خشونت علیه زنان، تهیه ساختاری منسجم برای هماهنگی و نظارت بر فعالیت های زنان دستگاه های اجرایی در این زمینه، اشکال جدید آزار و اذیت را جرم انگاری می کنند. نقض حقوق زنان و تعیین ضمانت اجراهای مناسب برای آن و بازنگری و انسجام قوانین مختلف و پراکنده در این زمینه تدوین شده و در قالب قانون چتر حمایتی خود را بر زنان خواهد گستراند.

مدیر گروه حقوق مرکز پژوهش های اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: در این لایحه به بازنگری و تلفیق قوانین در این زمینه اشاره شده است، این کار قانون گذاری نیست، بازنگری و تجمیع قوانین. کدگذاری زنان موضوع دیگری است.

وی تصریح کرد: اساساً کرامت نیازی به معنا ندارد زیرا یک بحث فلسفی تلقی می شود، یعنی اساس قانون را شارع بیان نمی کند، مبنای قانون در مقدمه بیان شده است تا علما آن را مطالعه کنند. مقدمه قانون به هیچ وجه جزء قانون محسوب نمی شود. کرامت نباید در مقدمه بیاید، اگر کرامت اینجا بیاید بار قانونی پیدا می کند، ما نمی خواهیم چنین بار حقوقی به کرامت بدهیم چون بحث فلسفی است.

وی با اشاره به اشکال دیگر این لایحه گفت: نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، دفتر حقوقی زنان و خانواده ریاست جمهوری داریم اما در این لایحه توصیه دیگری شده است. یکی از مشکلات نظام قضایی ما تعدد دستگاه های حمایتی، تصمیم گیری، اقدام و کنترل است که نوعی سردرگمی است.

وی گفت: قوانین در حوزه کیفری باید اصلاحی در قوانین جزایی باشد و در همین آیین نامه نوشته شود. در بندهای خاصی از لایحه مشخص شده است که برای سازمان هایی مانند وزارت بهداشت تکلیفی تعیین شده که پرونده تشکیل دهند، نمی دانم با چه بودجه ای باید این کار انجام شود؟ آیا این موارد در درجه اول زیر نظر وزارت بهداشت است؟ آیا وزارت بهداشت به اندازه کافی توانایی دارد که آسیب شناسی زنانه را در دستور کار قرار دهد؟ او هم باید گزارش بنویسد و پرونده تشکیل دهد، آیا این کار هدف پزشکی یا قانونی دارد؟

حکمت نیا با اشاره به عبارت «تبعیض غیرقانونی» در قانون گفت: این تبعیض های ناعادلانه می تواند جنبه حقوقی، رفتاری و فرهنگی داشته باشد و یکی از ابعاد آن بحث خشونت است. وقتی می گویید حفظ کرامت و حمایت از زنان، کرامت بیشتر در تبعیض ناعادلانه است، رفتار خشونت آمیز مشکل ظالمانه ای است که باید با آن مقابله کنیم، اما نه همه موارد خشونت.

به گزارش روز یکشنبه روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی شورای اسلامی، محمود حکمت نیا در گفت وگویی افزود: . پس از یک سال تغییرات اساسی در لایحه ایجاد شد. به نظر می رسد بسیاری از مشکلات لایحه فعلی که در دستور کار کمیسیون اجتماعی قرار دارد برطرف شده است که جای تشکر فراوان از دست اندرکاران دارد. اما به نظر می رسد که برخی چیزها هنوز در بررسی ها گم شده اند.

وی از کلیدواژه های این لایحه مانند کرامت، حراست، خشونت و… نام برد. و گفت: کرامت یک بحث فلسفی است، اساساً مفهوم کرامت در حقوق آمده است، نظام های حقوقی ترجیح می دهند آن را به عنوان یک ارزش اساسی در مقدمه بیاورند. پس لایحه درباره کرامت و کرامت انسانی چه می گوید، کرامت یعنی چه؟ در اینجا تقریباً شش یا هفت احتمال وجود دارد، ارزش ذاتی اینها چیزهایی است که ما فکر می کنیم راه حل هستند، اما از نظر فلسفی هیچ کدام راه حل نیستند، اصلاً معلوم نیست که آن حرف ها درست باشد. بنابراین اساساً ذکر کرامت در حقوق پیامدهای فلسفی بین المللی خواهد داشت.

مدیر گروه حقوقی مرکز پژوهش های اسلامی مجلس گفت: در مورد کارگروه ملی حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت ماده 3 این لایحه حرفی دارم، اهداف و وظایف این لایحه چیست. این کارگروه؟