طرح جدید ولیعهد عربستان برای ایران • خبرگزاری رکنا

در ادامه این مقاله آمده است: از یک سو درگیری های مسلحانه بین سپاه و گروه های تجزیه طلب کرد رخ داده است. تهران پایگاه های جدایی طلب کرد در عراق را هدف قرار داده و این گروه ها را به تلاش برای جدا شدن از ایران متهم کرده است. ایران همچنین دولت عربستان سعودی را به نفوذ، تامین مالی و برنامه ریزی فعالیت های جدایی طلبانه در داخل ایران متهم کرده است.

علیرغم روابطش با گروه‌های مسلح منطقه‌ای مانند حزب‌الله و حوثی‌ها، دولت تهران به دنبال متعادل کردن نفوذ منطقه‌ای خود علیه کشورهای عربی خلیج فارس و ارتش آمریکا است و به تهران اجازه می‌دهد وجهه منطقه‌ای قدرتمند خود را حفظ کند و از مزایای آن بهره‌مند شود. برای محافظت از خود و در عین حال به همسایگان خود امتیاز بدهد. فروپاشی جمهوری اسلامی می‌تواند این گروه‌های مسلح وابسته را تضعیف کند، اما همچنین می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد و خطر بیشتری برای ریاض و همسایگانش ایجاد کند. بدون فرماندهی مرکزی، اعضای این گروه ها می توانند به گروه های مستقل تبدیل شوند که می تواند منطقه را بیشتر بی ثبات کند. این نوع افزایش نوسانات می‌تواند جنبش‌های تحت رهبری شیعیان را در منطقه، مانند جنوب عراق – در مرز با عربستان سعودی – و در میان حوثی‌ها در یمن دوباره شعله‌ور کند.

اگرچه دو کشور در دهه 1990 دوره‌های تنش‌زدایی و نزدیکی را تجربه کردند، اما ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد از 2005 تا 13، ظهور محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و انتخاب ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فوق محافظه‌کار ایران در سال 2021، امیدها را کمرنگ کرد. هر گونه پیشرفت در این منطقه جبهه را نابود می کرد. – و در عوض منجر به این شد که این دو لفاظی خود را نسبت به یکدیگر افزایش دهند. اعدام روحانی شیعه نمر النمر توسط عربستان سعودی در سال 2016، معترضان ایرانی را به هجوم به سفارت عربستان در تهران سوق داد که اتفاقی نادر در تاریخ دیپلماتیک دو کشور است.

ریاض با ترکیبی از اقدامات اقتصادی، سیاسی و امنیتی به اعتراضات در استان شیعه نشین این کشور پاسخ داده است. در بحرین، تهدید بزرگتر بود: گروهی از کشورهای خلیج فارس به رهبری عربستان سعودی، نیروهای خود را برای سرکوب اعتراضات شیعیان اعزام کردند. اکنون، اعتراضات جاری در ایران می‌تواند زنان را در سراسر عربستان سعودی و اقلیت‌های شیعه در شرق نیز تحریک کند.

بهار عربی کشورهای عمده خاورمیانه مانند سوریه و لیبی را از هم پاشید و به گروه های تروریستی مانند داعش کمک کرد تا منطقه را بی ثبات کنند. اگر تهران تضعیف شود، ممکن است اتفاقی مشابه برای جناح های تجزیه طلب ایرانی بیفتد. این می تواند منجر به ناآرامی در زمانی شود که کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال توسعه برنامه های بزرگ برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود به دور از سوخت های فسیلی هستند. این تلاش ها به سرمایه گذاری خارجی بستگی دارد که مستلزم ثبات و ثبات دولت است.

طلال محمد در فارین پالیسی نوشت: در ۲۵ شهریور ۱۳۹۱ یک زن جوان کرد ایرانی به نام مهسا امینی پس از دستگیری توسط گشت ارشاد جان باخت. از آن زمان تظاهرات کشور را تکان داده است. اعتراضات اخیر زمینه مشترکی برای نارضایتی های دیرینه اقلیت ها ایجاد کرده است و برخی از گروه های اپوزیسیون ایرانی را بر آن داشته تا خواهان تغییر رژیم شوند.

در این زمینه می توان فرض کرد که عربستان در نهایت به دنبال نابودی حکومت ایران است. به هر حال، پیش از مرگش در سال 2015، پادشاه عربستان سعودی بنا به گزارش‌ها از ایالات متحده خواسته بود که «سر مار را قطع کند»، با اشاره به برنامه هسته‌ای ایران. اما همه اینها ممکن است سطحی و شفاهی باشد: شواهد فراوان نشان می دهد که دولت فعلی عربستان منطقی است و در واقع خواهان سقوط جمهوری اسلامی نیست. در عوض، ریاض به دنبال تضعیف تهران به اندازه کافی برای گرفتن امتیازات ژئوپلیتیکی کلیدی است. اینها ممکن است شامل سازش ایران بر سر برنامه هسته ای خود، عدم مداخله در امور کشورهای عربی و پایان دادن به حمایت از متحدان منطقه ای خود مانند حزب الله، حوثی ها و حماس باشد.

عربستان سعودی به جای تحریک فروپاشی، ترجیح می دهد به آرامی ایران را بدون درگیر شدن در رویارویی نظامی مستقیم خنثی کند. از آنجایی که تهران به دلیل عملکرد خود در مواجهه با جنبش اعتراضی اخیر، اتهامات همکاری با روسیه در اوکراین و تمدید برجام با فشارهای بین المللی مواجه است، به نظر می رسد رویکرد ریاض کارساز باشد.

محمد بن سلمان می‌خواهد ایران آنقدر ضعیف باشد که مجبور شود برای برنامه هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای خود امتیاز بدهد، اما تهران کاملاً بی‌ثبات بیش از آنکه کمک کند، به عربستان سعودی آسیب می‌زند.