پژوهشگران کشور در پژوهشی جالب و آیندهنگر به تحولات آتی اشتغال در بخش کشاورزی پرداخته و توصیههایی برای سازگاری با این تحولات ارائه کردند.
به گزارش ای بی اس نیوزاز آنجایی که روند توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور در نهایت توسط نیروی انسانی آن کشور تعیین می شود، استفاده بهینه از نیروی انسانی هر کشور باید به عنوان یکی از اهداف استراتژیک توسعه مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور دولت ها سعی می کنند امکان دسترسی به آموزش و مهارت را برای اعضای جامعه خود فراهم کرده و آنها را برای مشاغل مختلف آماده کنند. در این میان آنچه مهم است تغییر ماهیت مشاغل با توجه به تغییراتی است که جامعه با آن مواجه است. در نتیجه نیروی انسانی آموزش دیده در شرایط فعلی لزوماً پتانسیل ایفای نقش در مشاغل جدید و نوظهور را در آینده نخواهند داشت و عدم آمادگی لازم برای رویارویی با تغییرات چشمگیر در بازار کار آینده منجر به بیکاری گسترده و گسترده خواهد شد. چالشهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گستردهای که به وجود میآیند در این سطح جوامع میشود.
به گفته کارشناسان، بازار کار ایران نیز مانند سایر کشورها تحت تاثیر روندهای آتی قرار خواهد گرفت. بررسی های اولیه نشان می دهد که آموزش های آکادمیک و حرفه ای در ایران بر اساس نیازهای آینده بازار کار نیست. بررسی نتایج آمار نیروی کار در سال 1393 نشان دهنده پدیده نسبتاً نادری به نام وارونگی بازار کار در کشور است، یعنی نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی بسیار بیشتر از نرخ بیکاری عمومی در جامعه است. یکی از دلایل اصلی این مشکل ناکارآمدی نظام آموزش عالی یا به عبارتی عدم تطابق آموزش عالی با بازار کار است. این عدم تناسب در نهایت منجر به بیکاری گسترده در جامعه، فرار نخبگان، نابرابری های اجتماعی و ناهنجاری های رفتاری در جامعه می شود.
در این راستا پژوهشی توسط گروهی از محققین پژوهشکده مطالعات فناوری کشور انجام شد که در آن از منظر آینده نگر، مشاغل بخش کشاورزی در سال 1414 مورد بررسی قرار گرفت.
به همین منظور، با بررسی اسناد و گزارشها و همچنین شناسایی 13 متخصص در زمینههای مختلف کشاورزی بهویژه تحقیقات، برنامهریزی کسبوکار کشاورزی و توسعه سیاست، فهرست روندهای تحولآفرین آینده و تأثیر آن بر مشاغل این بخش را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. .
نتایج این تحقیق نشان می دهد که از یک سو، روندهایی مانند کاهش قدرت اقتصادی و کوچک شدن زمین های کشاورزی و متعاقب آن افزایش ریسک فعالیت های کشاورزی بر اشتغال در بخش کشاورزی اثر منفی دارد. از سوی دیگر روند رشد جمعیت و نیاز جامعه به تولیدات کشاورزی از عواملی هستند که به خودی خود قدرت قابل توجهی در مقابله با این عوامل و افزایش تقاضا برای مشاغل کشاورزی دارند.
بر این اساس، عوامل فوق در نهایت منجر به ظهور حاشیه سود بالاتر، کسب و کارهای مبتنی بر محصول دانش بنیان و تمرکز بر کسب و کارهای کاهش ضایعات یا بازیابی ضایعات می شود.
در این خصوص آرمان خالدی، استادیار و محقق سیاستگذاری علم و فناوری گروه سیاستگذاری و آیندهنگاری نوآوری پژوهشکده مطالعات فناوری و سه همکارش اعلام میکنند: در نگاه اول، مشاغل در بخش کشاورزی با کاهش تقاضا مواجه هستند. حداقل به دلایل زیر:
1) افزایش خطر فعالیت های کشاورزی به دلیل تغییرات منفی آب و هوایی مانند خشکسالی، سیل، فرونشست زمین و گرم شدن زمین و افزایش آفات و بیماری های جدید و انتقال آنها بین کشورها.
2) کوچک شدن زمین های کشاورزی، ناکارآمدی اقتصادی کشاورزی در مقیاس کوچک، کاهش کیفیت زمین های کشاورزی و تمایل به تغییر کاربری اراضی از کشاورزی به مسکن و تفریح.
3) بی رغبتی جوانان به کشاورزی به دلیل ادراک پایین از شأن و منزلت این مشاغل.
4) کاهش توان اقتصادی جمعیت برای خرید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات لوکس و فانتزی مانند خاویار و همچنین مشکل صادرات محصولات مورد نظر.
5) گرایش به شهرنشینی و مهاجرت از روستاها
6) پیری جمعیت و نسبت جمعیت آماده اشتغال.
این محققان می افزایند: بر اساس این بحث ها مشخص می شود که مشاغل کشاورزی در آینده تحت تاثیر روندهای تحول آفرین قرار خواهند گرفت. بنابراین، به منظور آمادگی برای تغییرات پیشنهادی، پیشنهادات زیر قابل ارائه است: 1) بازنگری و اصلاح آموزش های بخش کشاورزی با توجه به مهارت های مورد نیاز مشاغل این بخش در آینده، از جمله ارائه دوره های آموزشی در حوزه کاربردی و نحوه انجام آن. استفاده از فناوری های آینده مانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در بخش کشاورزی افزایش بهره وری در واحد سطح، 2) نظارت مستمر بر اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی در محیط واقعی و بازنگری دوره های آموزشی با توجه به نیاز بازار کار، 3) ارائه برنامه های تبلیغاتی و استفاده ساده از ابزارهای تبلیغاتی مختلف مانند گرافیک متحرک و اینفوگرافیک برای آگاه سازی جامعه از تغییر ماهیت مشاغل در بخش کشاورزی در آینده، 4) فراهم کردن شرایط برای آشنایی دانشجویان با کار واقعی. محیط ها از طریق کارآموزی واقعی
این نتایج علمی پژوهشی که دیدگاههای بسیار مهمی را در خصوص آینده بخش مهم کشاورزی ارائه میکند، در فصلنامه علمی «مطالعات میان رشتهای در علوم انسانی» وابسته به پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم منتشر شده است. و انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات.
انتهای پیام