به گزارش رکنا، هر روز بیشتر از این کلمه می شنویم. گنج ، گنج یابی، دفن، فلزیاب و گنج یاب که عمدتاً به معنای یافتن طلا و نقره و ثروت های افسانه ای است. بهتر است بگوییم که گسترش این تفکر به زنده بودن موضوع آن در شبکه های مجازی نیز مربوط می شود، صفحات زیادی در اینستاگرام وجود دارد که گنج یابی را آموزش می دهد و عده ای را جذب یک شبه پولدار شدن بدون ریسک جدی می کند. تهدید حتی به جایی رسیده است که برای بسیاری «باستان شناسی» به معنای گنج یابی است.
این در حالی است که طبق ماده 562 قانون مجازات اسلامی: «هر گونه حفاری و اکتشاف به منظور تحصیل اموال تاریخی و فرهنگی ممنوع است و مرتکب به حبس از 6 ماه تا 3 سال محکوم می شود. مصادره اشیاء کشف شده». سود از سازمان میراث فرهنگی کشور و ابزار حفاری به نفع دولت محکوم است. چنانچه حفاری در اماکن و محوطه های تاریخی مشمول فهرست آثار ملی یا اماکن متبرکه و اماکن مذهبی صورت گیرد، علاوه بر ضبط اشیاء و ادوات حفاری مکشوفه، نویسنده به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
اما آیا واقعاً «گنج» وجود دارد؟ آیا صندوقچه های گنج پر از طلا و نخ و مروارید است که در داستان ها و انیمیشن های کودکانه مانند «سندباد» به یاد داریم؟ این چه گنجی است که در سال های اخیر دست نخورده باقی نمانده است؟ از تخریب درختان کهنسال و بقعه امامزادگان گرفته تا نقش برجسته های سنگی و محوطه ها و تپه های باستانی.
حامد وحدتی نسب، رئیس گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، ابتدا به توضیح مفهوم باستان شناسی می پردازد تا اهمیت باستان شناسی علمی در برابر گنج یابی را روشن کند. وی توضیح می دهد: باستان شناسی در واقع علمی است که به بازسازی زندگی انسان های گذشته از اشیای به جا مانده از گذشته کمک می کند و تخصصی است که شاخه های متعددی دارد و به باستان شناسی اسلامی، تاریخی، پیش از تاریخ و پارینه سنگی تقسیم می شود و طبقه بندی می شود. بودن.”
وحدتی نسب خاطرنشان می کند که هیچ باستان شناسی جایی را برای یافتن «گنج» جستجو نمی کند. در این بیانیه آمده است: باستان شناسان بر اساس سوالاتی که در جهت افزایش دانش ملی و بین المللی گذشته در نظر گرفته شده است، از موسسه باستان شناسی مجوز کاوش در یک منطقه را برای مدت معینی دریافت می کنند و در این مدت می توانند پاسخ خود را پیدا کنند. سوال بپرسید و هرگز منطقه ای را به دنبال گنج کاوش نکنید این امکان پذیر نیست.
وی با بیان اینکه کاوش باستان شناسی اقدامی تخریبی است، می افزاید: زمانی که باستان شناس یک ترانشه (گودال طبیعی یا مصنوعی) یک متر در دو حفر کند و یافته ها را از بین ببرد، برای همیشه رابطه خود را با محیط اصلی خود از دست می دهد. بنابراین همه چیز تا حد امکان با دقت ثبت می شود.”
این باستان شناس با اشاره به فاجعه ناشی از حفاری های غیرمجاز توسط جویندگان گنج، تصریح می کند: حفاران غیرمجاز که تنها به دنبال طلا و سفال کامل هستند، هر چیزی را که فکر می کنند بی ارزش می دانند، از بین می برند، در حالی که باستانی دانشمندان در جمع آوری اطلاعات خود، تمامی مواد فرهنگی را در آنجا از بین می برند. . ، آنها روش زندگی پدران ما را در پیش می گیرند. بنابراین می توان گفت حفاران به خاطر رویاهایشان برای همیشه بخشی از تاریخ کشور را نابود می کنند».
سود یک نقشه گنج است
وحدتی نسب که سال ها در بسیاری از سایت ها تحقیقات علمی انجام داده است، می گوید: باستان شناسی نیم قرن اخیر ایران را مطالعه کنید و خواهید دید که در خوشبینانه ترین حالت، طلا و نخ در کمتر از یک صدم کاوش ها پیدا شده است. این آمار مربوط به حفاری هایی است که باستان شناسان انجام داده اند، یعنی مناطقی را کاوش کرده اند که 100 درصد می دانستند آثاری از گذشته وجود دارد.
اما وحدتی نسب به نکته دیگری اشاره می کند و آن معامله بیت المال است.
مدیر گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس می گوید: برخی افراد سودجو به دنبال فریب از علاقه مندان به گنج هستند و سود آنها از فروش نقشه گنج، لغو جادو و بازگرداندن جادوهای ناموفق به دست می آید و اینگونه به دست می آورند. آنها پول زیادی به دست آورید، در حالی که هیچکس، هیچکس ندید که فلانی جایی کنده و گنجی پیدا کرده است، با این نوشیدنی تمام مکان های تاریخی ایران را ویران می کنند.
وحدتی نسب می گوید: تاریخ اروپا بر اساس معماری است، اما تاریخ کشورهایی مانند ایران، هند، عراق، مصر و چین بر اساس مکان های باستانی آن است. ایران کشوری پوشیده از محوطه های باستانی است و یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشری به شمار می رود، بنابراین باید قوانین سختگیرانه ای برای حفاظت از تاریخ این کشور وجود داشته باشد.
آیا حق الکشف مسکن است؟
ماجرای حق الکشف از مدت ها قبل شروع شده و هنوز تمام نشده است. محمدرضا کارگر کارشناس میراث فرهنگی به خبرنگار ایلنا گفت: بهتر است کپی رایت را توضیح دهید. اولاً: حق کشف متعلق به مؤسسات، نیروی انتظامی و مؤسسات مرتبط با امور قضایی و انتظامی است که بر حسب وظایف و مسئولیتهای خود به آثاری که توسط قاچاقچیان و از طریق حفاری غیرمجاز و روشهای مختلف به دست میآید دسترسی دارند. طبق قانون، کاشفان چنین آثاری حق کشف آنها را دارند، بابت آن پول دریافت میکنند و بعداً افرادی پیدا میشوند که بهطور تصادفی آثاری را پیدا میکنند، مثلاً در حین کشاورزی یا بازسازی خانهشان. در آن زمان اگر به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراجعه کنند و برای سازمان مشخص شود که آثار با روش های ذکر شده به دست آمده است، این وزارتخانه موظف است آثار به دست آمده را بسنجد و حق امتیاز را پرداخت کند.
سردار حسن مهری فرمانده یگان حفاظت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از جمله افرادی است که به شدت با حق الکشف موافق است و معتقد است این قانون مغفول مانده و اجرا نشده است. وی می گوید: پرداخت پاداش و هزینه کشف به منظور افزایش انگیزه نیروهای انتظامی و مردم برای کشف و حفاظت از آثار تاریخی و باستانی انجام می شود. امیدواریم با پرداخت مشوق ها و عوارض کشف به کاشفان آثار تاریخی، علاوه بر جلوگیری از قاچاق آثار تاریخی و باستانی، حفاظت از آثار ملی نیز افزایش یابد. همچنین درباره فعالیت گنج یابان در شبکه های مجازی توضیح می دهد: با آنها برخورد می شود و فضای مجازی یکی از قسمت هایی است که کنترل و نظارت بر آن دارد.
سوال اینجاست؛ در شرایط نامناسب اقتصادی کنونی کشور، اگر بحث حقوق کشفیات جدی باشد، دولت چگونه بودجه خود را تامین خواهد کرد و آیا این امر انگیزه ای برای تخریب محوطه های باستانی نخواهد بود؟
منبع: ایران