یکی از راهکارهای موثر در این زمینه مدیریت مصرف (تقاضا) است. برای مدیریت و کاهش مصرف آب می توان از روش های فیزیکی، جامعه شناختی و اقتصادی استفاده کرد. روش های فیزیکی شامل کاهش فشار و کنترل و روش های جامعه شناختی شامل مطالبات، سبک زندگی و فعالیت های قانونی برای کاهش مصرف الکل است که در رسانه ها منتشر می شود. روش های اقتصادی نیز شامل تعرفه آب، نصب کنتور و اندازه گیری دبی است. تامین کنندگان آب گزینه های زیادی برای ساختار قیمت گذاری آب خود دارند.
خبرگزاری ای بی اس نیوز – در رتبه بندی 10 خطر و خطر بزرگ جهانی که در راس نگرانی و توجه قرار دارند، بحران آب از نظر تأثیر در رتبه اول قرار دارد. بسیاری از کشورها در حال حاضر با بحران آب مواجه هستند و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. ایران کشوری خشک و کم آب است که با توجه به رشد جمعیت و محدودیت منابع آبی باید راهبردهای مناسبی برای مدیریت بهینه منابع اتخاذ شود.
absnews
از طرفی وقتی قیمت تا حدی کاهش می یابد، مصرف به همان میزان قبل افزایش نمی یابد و تا جایی که میزان مصرف برابر با حداکثر آب مصرفی مشترکان باشد، منطقه دوم غیرکشش می شود. آغاز می شود و پس از آن ، قیمت های پایین تر تاثیر کمی بر مصرف دارد.
الف) تعرفه حجمی بر اساس مصرف واقعی و ممکن است یکسان باشد. این ساختار در استرالیا، اروپا و آمریکا وجود دارد و هزینه کوتاه مدت نهایی مصرف آب را تعیین می کند.
در رویکرد قیمت مبتنی بر مصرف، سه دسته ساختار تعرفه وجود دارد:
در استرالیا، در اکثر ایالتها و شهرهای بزرگ، هزینههای مسکن بلافاصله پس از اصلاح قیمتگذاری آب و معرفی تعرفههای دو سطحی در طول دهه 1990 کاهش یافت. تغییر در تعرفههای آب، مصرف هر خانوار 14 درصد در کانبرا، 12 درصد در سیدنی کاهش یافته است. 18 درصد در بریزبن و 11 درصد در پرث طی دو سال گذشته.
بهترین راه برای نشان دادن رابطه بین تعرفه و مصرف آب، منحنی با سه ناحیه متمایز است که شامل یک ناحیه کشسان و دو ناحیه غیرکشسان است. در منطقه کشسان برای افزایش (یا کاهش) معین قیمت، تقاضا و مصرف کاهش (یا افزایش) زیادی دارد و مشترکین به راحتی می توانند مصرف خود را تنظیم کنند.
رویکردهای مدیریت آب عموماً مسائل مهندسی هستند و کمتر به عنوان یک موضوع اقتصادی مورد توجه قرار می گیرند. مدیران تامین آب اغلب تمایلی به افزایش قیمت آب به عنوان وسیله ای برای حفاظت از آب ندارند و در عوض ترجیح می دهند تکنیک های مدیریت تقاضای مبتنی بر قیمت مانند محدودیت هزینه و استفاده از محدودکننده های جریان را برای حفاظت بیشتر از آب اجرا کنند. .
ب) تعرفه پله ای که در محدوده معینی از مصرف آب، قیمت و بار واحد ثابت است و با افزایش مصرف، قیمت به سطح بالاتر (بلوک صعودی) یا پایین تر (بلوک نزولی) می رود. تعرفه های مترقی در کشورهای در حال توسعه و همچنین در ژاپن، اسپانیا و ایالات متحده استفاده می شود و مشوق هایی را برای محدود کردن استفاده و حفاظت از منابع آب ایجاد می کند. تعرفه های کاهش یافته در جوامعی که برای جذب صنایع تولیدی بزرگ تلاش می کنند استفاده می شود و واضح است که این روش مشوق و مشوقی برای صرفه جویی در مصرف آب ایجاد نمی کند.
انواع سازه های تعرفه پایه آب به شرح زیر است: 1- تعرفه تکی که شامل «هزینه ثابت ماهانه» و «قیمت بر اساس مصرف» می باشد. هزینه ثابت ماهانه مستقل از حجم آب مصرفی است و در کشورهایی که منابع آبی فراوانی دارند استفاده می شود. از آنجایی که در این ساختار تعرفه ای حجم آب مصرفی اندازه گیری نمی شود، بنابراین انگیزه ای برای محدودیت مصرف وجود ندارد.
این نوع تعرفه به طور گسترده توسط بانک جهانی ترویج می شود و اهداف الف) بازیابی هزینه ها از طریق بخش ثابت ب) دستیابی به کارایی اقتصادی و بهره وری از طریق بخش هزینه جاری را دارد.
از دیدگاه اقتصادی، در بین روشهای فیزیکی، جامعهشناختی و اقتصادی مدیریت تقاضا و کاهش مصرف آب، استفاده از رویکردهای افزایش قیمت آب (رویکردهای مبتنی بر قیمت) مقرون به صرفهتر از برنامههای صرفهجویی غیر قیمتی است. . اجرا نیز مزایای بیشتری دارد. به طور کلی تغییرات درازمدت سبک زندگی برای کاهش مصرف آب معمولاً با افزایش هزینه های آب با مشارکت فعالیت های روابط عمومی حاصل می شود.
ج) تعرفه خطی افزایشی که به موجب آن قیمت و شارژ هر واحد آب با افزایش مصرف به صورت خطی افزایش می یابد.
رابطه بین تعرفه آب و مصرف به عنوان کشش قیمت توصیف می شود که می تواند با استفاده از ترکیبی از نمودارهای مختلف نمایش داده شود. ساده ترین شکل رابطه، رابطه خطی است که در آن با افزایش قیمت آب، مصرف به صورت خطی کاهش می یابد. همچنین رابطه بین مصرف آب و قیمت می تواند منحنی باشد که در آن با افزایش قیمت آب، مقدار مصرف به تدریج کاهش می یابد.
* سید علی سیدزاده، مدیرکل دفتر روابط عمومی و روابط عمومی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور
وقتی قیمت تا حدی افزایش مییابد، مصرف به همان میزان قبلی کاهش نمییابد و یک ناحیه غیرکشسان ایجاد میشود. برای سطوح قیمت بالاتر از نقطه شروع مشخص شده منطقه غیرکشش، افزایش قیمت تأثیر کمی بر مصرف دارد زیرا تنها حداقل مقدار مصرف مورد نیاز برای هر مشترک وجود دارد.
تعرفه دوگانه که شامل دو قسمت هزینه ثابت و هزینه جاری مصرف آب می باشد.
