به گزارش خبرنگار سیاسی ای بی اس نیوز، پایگاه خبری KHAMENEI.IR به منظور بررسی دیدار ولادیمیر پوتین با رهبر معظم انقلاب که در حاشیه اجلاس آستانه انجام شد، به گفت و گو با کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه پرداخت.
با توجه به اینکه در دیدار پوتین با رهبر انقلاب حضور داشتید، فضای این دیدار را چگونه ارزیابی می کنید؟
رهبر انقلاب به عنوان فردی که نگاه بسیار نافذ و دقیقی به مسائل منطقه ای و بین المللی دارند مطالبی را بیان کردند که به نظر من تحلیل های بسیار مهمی برای طرف روسی بود. وی در ادامه توصیه ها و هشدارهایی را از موضع فردی که دلسوزانه به مشکلات منطقه نگاه می کند بیان کرد. دیدگاه های طرفین در خصوص مسائل منطقه ای و بین المللی و همچنین همکاری های دوجانبه بسیار نزدیک بود و فضای جلسه مثبت بود و بحث های بسیار خوبی صورت گرفت.
رهبر انقلاب در این دیدار خاطرنشان کردند: اگرچه جنگ مقوله سخت و دشواری است، اما اگر روسیه در حادثه اخیر وارد جنگ نمی شد، توسعه طلبی ناتو به درگیری در اوکراین منجر می شد. با توجه به موضع روسیه، چگونه می توان اقدام این کشور در برابر ناتو را تحلیل و تفسیر کرد؟
از نظر تاریخی، ناتو برعکس پیمان ورشو بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پیمان ورشو کاملاً نابود شد و از آن زمان روس‌ها نگران گسترش ناتو به سمت شرق هستند. بر اساس آنچه امروز رهبران روسیه می گویند، آن روز غرب به آنها قول داد که به هیچ وجه به سمت شرق دیوار برلین حرکت نکنند و پیشروی نکنند، اما روس ها معتقدند که غرب به وعده خود عمل نکرده است.
در نتیجه، برداشت روس‌ها این است که عضویت اوکراین در ناتو در واقع جریان نئونازی‌ها را در میان نئونازی‌های داخل اوکراین تقویت کرد و به سمت تضعیف روسیه حرکت کرد. روس ها معتقدند که اگر این عملیات توسط آنها انجام نمی شد، این عملیات از سمت غرب انجام می شد. زیرا از سال 2014، با الحاق کریمه به فدراسیون روسیه، غرب عملاً تصمیم گرفته بود که در برابر روسیه چه از طریق تحریم و چه از راه های دیگر بایستد. بنابراین توجیه روس ها در این موضوع این است که اگرچه ما مخالف خونریزی و جنگ هستیم، اما آمریکایی ها ما را به این سمت سوق دادند. البته روس ها فکر می کنند اروپا وزنه ای در مقابل آمریکا ندارد. آقای پوتین در همان جلسه گفت که برخی از سران کشورهای اروپایی در دیدار با وی گفتند که ما خواهان گسترش ناتو به شرق و به سمت شما نیستیم، اما وقتی به آنها می گویند چرا اینطور شد؟ می گویند این خواسته آمریکاست. همچنین در اینجا نشان داده شده است که اروپایی ها به سختی از آمریکا جلوتر هستند.
موضوع سوریه از دیگر موضوعات مورد توجه هر دو کشور است. ایران، سوریه، روسیه و ترکیه چگونه می توانند به توافقی برسند که به نفع مردم منطقه باشد؟
ما معتقدیم بهترین فرمت فرمت آستانه است و سه کشور روسیه، ایران و ترکیه ضمانت دارند. باید تلاش کرد تا حاکمیت سوریه بر همه کشورها تسلط یابد. نیروهای سوری باید حتی در شرق فرات مستقر شوند. طراحی عملیات نظامی برای مداخله نظامی نیروهای خارجی و خارجی در داخل سوریه به هیچ وجه قابل قبول نیست و ایجاد امنیت نمی کند. همانطور که رهبر انقلاب در این دیدار به صراحت فرمودند، حمله به شمال و مناطق اطراف آن ناموجه است، زیرا هرگونه عملیات نظامی در داخل سوریه می تواند به پیچیده شدن اوضاع سوریه منجر شود. رهبر انقلاب همچنین خاطرنشان کردند: روسیه، ترکیه، جمهوری اسلامی ایران و دولت سوریه باید بتوانند با رایزنی، مذاکره و دیپلماسی مسائل را حل کنند. امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
به هر حال نقش جمهوری اسلامی ایران و نقش روسیه در مبارزه با تروریسم در داخل سوریه بسیار مهم و نمونه موفقی بوده است. ما توانستیم با تروریست ها در داخل سوریه مقابله کنیم. فراموش نمی کنیم که غرب در سال های اخیر گروه های تروریستی ایجاد کرده و به آنها کمک کرده و هرج و مرج و ویرانی را برای منطقه به ارمغان آورده است. رکن اصلی مبارزه با تروریسم شهید سلیمانی بود. وی به مقابله با تروریست ها پرداخت و عملا این فضا را برای ایجاد نوعی همگرایی بین روسیه و جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه و مقابله با تروریست ها فراهم کرد.
از دیگر موضوعات مطرح شده در نشست اخیر، بر تقویت همکاری های طرفین تاکید شد. ایران و روسیه چه قابلیت هایی برای گسترش و توسعه روابط خود دارند؟
دغدغه اصلی رهبر انقلاب این است که توافقات و قراردادهای دو کشور رعایت و تکمیل شود. ما اکنون یکی از بهترین دوره های تاریخ روابط دو کشور را می گذرانیم. در شرایط کنونی رویکرد دولت روسیه و رویکرد دولت ما برای گسترش روابط منجر به همگرایی و همسویی اراده های دو طرف شده است. با توجه به اینکه روسیه از سوی کشورهای غربی تحریم شده است و با توجه به اینکه 58 درصد تجارت روسیه با کشورهای اروپایی است و هم اکنون خلاء جدی در این زمینه برای آنها ایجاد شده است، این فرصت بسیار خوبی برای جمهوری اسلامی ایران است تا روابط خود را بهبود بخشد. با روسیه برای توسعه البته روسیه به عنوان یک کشور بزرگ حجم تجارت زیادی در جهان دارد. در سال 2021، روس ها تنها 297 میلیارد دلار واردات داشتند و این فرصت بسیار خوبی برای جمهوری اسلامی ایران برای ورود به بازار روسیه است. این فرصت بسیار خوبی برای تجار ایرانی برای ورود به بازار روسیه در زمینه های مختلف است. در زمینه مصالح ساختمانی، کیف و کفش، چرم، آبزیان، میگو و ماهی، لبنیات، پوشاک و سایر زمینه هایی که کشور ما پتانسیل خوبی دارد، می توان از اینها برای همکاری با روسیه استفاده کرد. علاوه بر این، روسیه نیز می تواند محصولات اساسی ما را تامین کند. روسیه همچنین بزرگترین تولید کننده نفت و غلات است. ما می توانیم نیازهای خود را در این زمینه ها از روسیه تامین کنیم.
خوشبختانه با اراده دولت در ماه های اخیر تبادلات زیادی بین دو کشور صورت گرفته است و در زمینه های مختلف با هم همکاری می کنیم. یکی از این حوزه ها حمل و نقل است که مهم ترین قسمت آن کریدور شمال-جنوب است. این کریدور دارای سه پهنه است که منطقه شرق خوشبختانه هفته گذشته با حرکت قطار 39 واگنی از ترکمنستان به سمت خلیج فارس و بندرعباس راه اندازی شد. این منطقه از نظر ترانزیت می تواند برای ایران بسیار مفید باشد. دامنه مرکزی آن ترکیبی است. یعنی از بندرعباس شروع می شود و به بنادر شمال ایران (بندر امیرآباد، بندر انزلی و بندر کاسپین) ختم می شود و از دریای خزر وارد روسیه می شود و می تواند مسیر خود را با ریل ادامه دهد. در منطقه غرب از بندرعباس به سن پترزبورگ راه آهن وجود دارد اما بخشی از آن از رشت تا آستارا به طول 162 کیلومتر راه آهن ندارد. این یکی از موضوعاتی است که دولت های دو کشور به آن پرداخته اند و روس ها اصرار دارند که این 162 کیلومتر در اسرع وقت تکمیل شود. طبیعتا کریدور شمال – جنوب کریدور بسیار مهمی است و می تواند برای جمهوری اسلامی ایران درآمدزایی داشته باشد. علاوه بر این، این کریدورها عامل امنیتی را در داخل کشورها نیز افزایش می دهند. زیرا کشورهای دیگر به این کریدورها وابسته اند. اکنون بسیاری از کالاهایی که از هند و آسیای شرقی به اروپا می روند باید مسیر طولانی هفده هزار کیلومتری را طی کنند در حالی که با مرکزیت ایران این مسیر به هفت هزار کیلومتر کاهش می یابد و هم از نظر زمانی بسیار مقرون به صرفه است. و هزینه
دومین زیرساختی که روی آن کار می کنیم زیرساخت های پولی و بانکی است. خوشبختانه رئیس کل بانک مرکزی کشورمان سفر بسیار خوبی به روسیه داشت. امروزه روبل یک ارز معتبر در نمایش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. همچنین در مورد پیمان پولی و اینکه ایران چگونه می تواند برای خرید کالاهای خود در داخل روسیه روبل داشته باشد، بحث شد. استفاده از ارزهای ملی و جایگزینی دلار و استفاده روسیه، ایران و چین از سوئیفت های خود یکی از بحث های مهمی بود که مطرح شد. ما باید بتوانیم روابط اقتصادی و تجاری خود را با استفاده از سازوکارهای داخلی تقویت کنیم.
زیرساخت بعدی که روی آن کار کردیم زیرساخت های گمرکی است که خوشبختانه با سفر رئیس گمرک ایران به روسیه توافقات خوبی در این زمینه صورت گرفته است. در این بخش باید با جمهوری آذربایجان قرارداد داشته باشیم و ائتلاف گمرکی سه گانه بین ایران، روسیه و آذربایجان داشته باشیم.
به بحث جایگزینی پول ملی دو طرف و خروج تدریجی دلار در تعاملات دو کشور اشاره کردید. چه بسترهایی برای تحقق این کار در نظر گرفته شده است؟
در حال حاضر 60 درصد معاملات تجاری ما به روبل و ریال است و در این زمینه جلوتر هستیم. ما می‌توانیم بقیه تجارت خود را به آن سمت ببریم. زیرا برای این امر هم در روسیه و هم در جمهوری اسلامی ایران اراده جدی وجود دارد. یکی از موضوعات اصلی سفر رئیس کل بانک مرکزی به روسیه این بود که بتوانیم از ارزهای ملی خود استفاده کنیم. اما چون تجارت ما با روسیه نامتعادل است، یعنی تجارت روسیه مثبت است، باید تلاش کنیم تا بتوانیم روبل در داخل روسیه داشته باشیم که سازوکارهایی برای آن اندیشیده شده است.
