تبیین شاخص های توسعه انسانی با رویکرد پیشرفت اسلامی ایرانی

به گزارش ای بی اس نیوز، متن یادداشت علیرضا شکیبایی فر به این شرح است: توسعه انسانی و سعادت انسان در مفهوم توسعه اسلامی جایگاهی اساسی دارد. در واقع از نظر متفکران اسلامی، هدف شریعت اسلام ارتقای رفاه بشر است که مصادیق عدالت، صداقت، عزت نفس، تحصیل و سواد و توجه به منابع طبیعی برای نسل بشر و آینده آن است. . بنابراین رشد انسان به معنای اسلامی باید بر اساس اهداف شریعت اسلام باشد و مصادیق آن را در بر گیرد.

نگاه اسلام به توسعه اقتصادی، به ویژه از نظر مبانی، جدید و منحصر به فرد است و با دیدگاه های متعارف کاملاً متفاوت است. از آن جمله می توان به این نکته اشاره کرد که هدف توسعه اقتصادی از دیدگاه اسلام، رسیدن به سعادت کامل و کامل در دنیا و آخرت است که به آن رستگاری می گویند.

بر اساس این هدف و سایر ویژگی های توسعه اقتصادی اسلامی، استفاده از شاخص متعارف توسعه اقتصادی برای سنجش سطح توسعه اقتصادی در کشورهای اسلامی ناکافی بوده و مناسب به نظر نمی رسد.

در واقع، شاخص توسعه انسانی ممکن است یک شاخص جامع به نظر برسد، اما برای اندازه‌گیری توسعه انسانی به معنای اسلامی کاملاً قابل اعتماد و کافی نیست.

بنابراین مناسب است با استفاده از شاخص خاصی از توسعه انسانی اسلامی، سطح توسعه انسانی کشورهای اسلامی سنجیده شود.

تعدیل شاخص توسعه انسانی با رویکرد پیشرفت اسلامی ایرانی را می توان یکی از موضوعات مهم در تدوین الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی دانست. برای رسیدن به این هدف باید به معیارها و اصول پیشرفت بشر اسلامی توجه شود. معیارهای معرفی شده برای پیشرفت بشر بر اساس مبانی فکری اسلام از جمله نگاه متعالی اسلام به انسان و تکامل است. بنابراین، ارائه این معیارها ممکن است منجر به معرفی شاخص های جداگانه پیشرفت انسان شود.

در این راستا باید با استفاده از معیارهای اسلامی شاخص های جدیدی معرفی شود تا بتوان کشورهای جهان را در این زمینه ها ارزیابی کرد تا مقایسه ای بین پیشرفت خداپسندانه و دموکراتیک کشورها صورت گیرد.

اولین قدم در طراحی این شاخص ها، شناخت معیارهای ارزیابی است. از این رو، پیرو آنچه گفته شد، برخی از معیارهای اساسی توسعه انسانی اسلامی و شاخص های سنجش مربوط به آن به شرح زیر است:

ارزش های اخلاقی:

(شاخص های مرتبط: ایمان – تکریم تعهد – گذشت – عدالت و انصاف – مشارکت فعال – معاش قانونی – صدقه – تعاون)؛

علم و دانش:

(شاخص های مرتبط: سواد و سطح تحصیلات – مطالعات و تحقیقات – اطلاعات دینی – نوع و سطح فرهنگ – تأمل و بصیرت).

آزادی و دموکراسی (کرامت):

(شاخص مرتبط: استانداری);

ارزش های خانواده:

(شاخص های مرتبط: شاخص خانواده – شاخص نگهداری نسل)؛

آسیب اجتماعی

(شاخص مرتبط: هرج و مرج اجتماعی);

توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست (شاخص مرتبط: توسعه و بهبود)؛

سرزندگی:

(شاخص های مرتبط: اطمینان خاطر و آرامش – رفاه پایدار – کیفیت زندگی و توسعه – نشاط معنوی).

absnews