11:24 – 27 سپتامبر 1403
علی فکری رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران در یک برنامه تلویزیونی درباره حجم سرمایه گذاری در سه سال گذشته توضیح داد و گفت: در سه سال گذشته حجم سرمایه گذاری های خارجی مصوب ما از 12 میلیارد گذشت. دلار علاوه بر این مبلغ، 3 میلیارد دلار دیگر بدون مجوز سرمایه گذاری شد که بیشتر آن در حوزه نفتی بود. حجم سرمایه گذاری در کشور نسبت به چند سال گذشته بیش از دو برابر شده است. دلیل این رشد تغییر استراتژی ایران بود. اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد توانایی کشور در جذب سرمایه است. سرمایه گذاری در این سه سال رشد کرده است. اما برای رسیدن به سطح قابل قبولی باید کار زیادی انجام دهیم.
وی به اسامی کشورهایی که بیشترین سرمایه گذاری را در کشور انجام می دهند، اشاره کرد و گفت: روسیه اولین سرمایه گذار در ایران است. این کشور ۲.۸ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کرده است. پس از آن چین با 2.4 میلیارد دلار در رتبه دوم و امارات در رتبه سوم قرار دارند. در رتبه چهارم، ایرانیان مقیم خارج از کشور و حاضر در کشور با 1.417 میلیارد دلار سرمایه گذاری در 133 پروژه قرار دارند. سرمایه گذاری ها عمدتاً در پروژه های نفت و گاز، صنعت، آب، برق، گاز، خدمات، کشاورزی، ساخت و ساز و حمل و نقل متمرکز است.
رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران درباره مدل های مختلف سرمایه گذاری در کشور توضیح داد: برخی سرمایه گذاران در پروژه ها مشارکت می کنند. سرمایه گذارانی هم هستند که در ایران فرصت می بینند. این گروه منابع مالی خود را برای توسعه کار و مشارکت در پروژه به ارمغان می آورد. بخشی دیگر از سرمایه گذاران سرمایه خود را از صفر آورده و کسب و کار خود را در ایران راه اندازی می کنند.
فکری افزود: ایران سه نوع سرمایه گذاری متفاوت می شناسد. منابع مالی، خطوط و تجهیزات تولید، مواد اولیه و دانش فنی سه نوع قانونی سرمایه گذاری خارجی در ایران است. در حال حاضر هر سه نوع را در ایران داریم. هدف اصلی ما توسعه زنجیره ارزش است. این اهداف در برنامه های توسعه ای کشور مشخص شده و بر اساس آن اولویت سرمایه گذاری خارجی مشخص می شود. اگر سرمایه گذار بخواهد به صورت نقدی سرمایه تزریق کند، استقبال می کنیم. اگر بخواهند خطوط تولید وارد کنند از آنها حمایت می کنیم. شرط واردات خطوط تولید این است که این خطوط تولید در ایران وجود نداشته باشد و یا به تعداد کافی در کشور وجود نداشته باشد.
رئیس سازمان سرمایه گذاری ایران با اشاره به اینکه عراق ششمین کشور سرمایه گذاری شده در این کشور طی سه سال گذشته با مبلغ 344 میلیون دلار بوده است، گفت: در اردیبهشت ماه سال جاری کمیته مشترک اقتصادی ایران و عراق در سال 1398 برگزار شد. وزارت اقتصاد رئیس جمهور شهید قرار بود ۱۸ خرداد برای پیگیری مسائل اقتصادی و سرمایه گذاری به عراق سفر کند که نشد. خوشبختانه رئیس جمهور در سفر اخیر خود این مسیر را ادامه داد. در این سفر اتفاقات خوبی رخ داده است که به نفع بخش سرمایه گذاری نیز می باشد. روابط ایران و عراق در حال حاضر باید تثبیت شود تا تبادل سرمایه بین دو کشور اجرایی شود.
فخری درباره تاثیر FATF در جذب سرمایه خارجی توضیح داد: FATF هیچ ارتباطی با سرمایه گذاری خارجی ندارد. ما باید بین دو نقطه تمایز قائل شویم. اولین نکته این است که سایر کشورها استانداردهای FATF را در کشورهای خود اعمال می کنند که تاثیری در جذب سرمایه خارجی به ایران ندارد. نکته دوم دستورالعملی است که گروه ویژه اقدام مالی برای کشورمان تعیین کرده است. هیچ کدام به سرمایه گذاری خارجی در ایران مربوط نمی شود.
وی در تعریف حصر گفت: حصر به نظر من به این معناست که توسعه جمهوری اسلامی با هویتش به نفع کشورهای محاصره کننده نیست. پس باید راه های دیگری را پیدا کنیم. دنیا فقط یک کشور یا دو کشور نیست. همان کشورهایی که این ممنوعیت را اعمال کردند رقبای هم دارند. اگر به سمت توسعه روابط با کشورهای رقیب کشورهای محاصره کننده برویم، عملا محاصره را به گوشه ای رسانده ایم. تحریم ها مطمئناً هزینه دارد و قطعاً بر بخش سرمایه گذاری تأثیر می گذارد. اما استراتژی ما مهم است.
فکری درباره راهبرد ایران در مقابله با تحریم ها توضیح داد: راهبرد ما توسعه روابط با کشورهای همسایه و همپیمان است. کشورهای همسایه سرنوشت مشترکی با ما دارند و نمی خواهند همه منافع خود را به تحریم ها مرتبط کنند. کشورهای متحد همچنین رقبای کشورهای تحریم کننده هستند که ما باید منافع استراتژیک را با آنها هماهنگ کنیم. راه حل برخورد با کشورهای تحریم کننده، رفتن به سمت کشورهای همسو است. این تجربه کشورهای دیگری است که تحریم شده اند. باید بدانیم که کشور تحریم کننده از توسعه ما حمایت نمی کند. این توسعه ابعاد مختلفی دارد و با هویت و توسعه این کشور سازگاری ندارد و پیشرفت ما را در راستای منافع خود نمی بینند. بنابراین باید به کشورهایی برویم که منافع مشترکی داشته باشیم.
رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی به چالش های سرمایه گذاری در ایران پرداخت و افزود: اولین چالش عدم وجود ارز رقابتی است و می دانم که بانک مرکزی به دنبال حل این مشکل در آینده نزدیک است. چالش دوم بی ثباتی قوانین و مقررات است. در سه سال گذشته تلاش کرده ایم این مشکلات را کاهش دهیم. اما هنوز راه زیادی در پیش است. سرمایه گذار باید بتواند آینده حوزه ای که وارد شده را پیش بینی کند. این پایداری قوانین و مقررات است. چالش بعدی در رابطه با روابط خارجی با کشورهای همسایه است. روابط خارجی را نمی توان به تدریج اجرا کرد. بیشتر سرمایه گذاری های خارجی اهداف بلندمدت دارند و باید در کل روابط اقتصادی با کشور برنامه ریزی شوند.
