ای بی اس نیوز/ خراسان رضوی طی یک سال گذشته، اتخاذ سیاست همکاری با همسایگان توسط دولت سیزدهم و اولویت‌بندی دیپلماسی فعال اقتصادی، منجر به امضای تفاهم‌نامه‌های دوجانبه و چندجانبه با کشورهای همسایه شده است.
از جمله این قراردادها، قرارداد سوآپ گاز بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان است که در 11 دسامبر 2019 به امضای طرفین رسید.
یکی از ابتکارات چنین قراردادی مبادله و انتقال انرژی نه بر اساس ترانزیت بلکه از طریق مبادلات است. این خط لوله در انتقال گاز از طریق مبادله مانند ترانزیت استفاده می شود، اما برخلاف ترانزیت، تبادل از طریق چندین کشور همسایه امکان پذیر است و مکانیسم های متفاوتی از ترانزیت دارد.
در واقع، برخلاف ترانزیت، که انرژی صادر شده از کشور مبدأ مستقیماً توسط یک کشور واسطه به کشور مقصد منتقل می شود، در سوآپ انرژی، از کشور مبدأ به کشور واسطه و معادل آن داده می شود. ” توسط کشور واسط به کشور مقصد داده می شود. در واقع، در مبادله، کشور واسط می تواند انرژی دریافتی از کشور مبدأ را برای مصرف داخلی خود استفاده کند و سپس همان مقدار انرژی را به کشور دریافت کننده بدهد، اما در فصول دیگر که نیازی به این انرژی ندارد. درصدی را به عنوان هزینه انتقال انرژی دریافت خواهد کرد. بر اساس آنچه در قرارداد آمده است به عنوان درآمد تلقی می شود.
بر اساس اظهارات وزیر نفت، در قرارداد سه جانبه تبادل گاز ترکمنستان، ایران و آذربایجان، کشورمان تقریباً 1.5 تا 2 میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان در منطقه سرخس دریافت و به آذربایجان در منطقه آستارا تحویل می دهد. . گاز دریافتی از ترکمنستان در داخل کشور در استان های رضوی، جنوبی، شمالی و گلستان و سمنان خراسان مصرف می شود و گاز تولیدی ایران به جمهوری آذربایجان تحویل می شود.
اما مزایای مختلف بورس چیست و چه عاملی باعث شد تا دولت سیزدهم به انعقاد قراردادهای مبادله ای با همسایگان توجه کند؟
مهدی خرسند در گفت وگو با ای بی اس نیوز، با بیان اینکه تفاوت سوآپ و ترانزیت به دلیل ماهیت جغرافیایی و ظرفیت های ژئوپلیتیکی کشورها است، تصریح کرد: سوآپ زمانی انجام می شود که کشور واسطه ظرفیت انرژی را داشته باشد. مثلاً برای انتقال گاز از روسیه به پاکستان، انتقال باید یا از طریق ترانزیت یا سوآپ انجام شود. در این بین ایران به عنوان نزدیک ترین مسیر جغرافیایی به دسترسی روسیه به بازار پاکستان در صورت داشتن ظرفیت گاز مبادله انجام می شود اما اگر این ظرفیت را نداشته باشد ترانزیت گاز از طریق این کشور انجام می شود. خطوط لوله
وی با اشاره به سیاست همکاری دولت سیزدهم با همسایگان و توانایی ایران در انتقال انرژی از طریق مبادلات، ادامه داد: ایران دارای خطوط لوله و توانمندی های نفت و گاز است. بنابراین، این فرصت برای کشورهایی مانند ترکمنستان، روسیه و سایر کشورهایی که توانسته اند به کشورهای همسایه ایران انرژی بفروشند، مهیا است تا از ژئوپلیتیک ایران برای انتقال انرژی استفاده کنند.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا درباره مزایای سوآپ برای کشور گفت: اگر می توانستیم بازار نفت و گاز را از همسایگان خود بگیریم بهتر بود اما امروز که کشورهای دیگر این بازار را در اختیار گرفته اند باز هم می توانیم سود ببریم. از این شرایط اقتصادی داشتن امنیت و استراتژی لازم. قراردادهای مبادله ای برای کشورهای واسطه مانند ایران، اقتصاد کشورهای همسایه را که مبدأ و مقصد مبادلات هستند به ژئوپلیتیک کشور میانی مرتبط می کند. به عنوان مثال پاکستان که نیاز به گاز دارد، علاوه بر اینکه نیاز استراتژیک برای کشور صادرکننده پیدا می کند، برای کشور واسطه نیز چنین نیازی پیدا می کند، زیرا اگر انتقال گاز لحظه ای متوقف شود، این سوال آسیب های زیادی را به همراه خواهد داشت. . در پاکستان.
خرسند افزود: از نظر اقتصادی، ایران از هر صرافی درآمد خواهد داشت. همچنین از نظر امنیتی نیز به دلیل نیازهای از پیش تعیین شده کشورها در قراردادها، حداقل از کشورهای مبدأ و مقصد مبادله، ایران دچار تنش و تهدید فیزیکی و نظامی نخواهد شد. بنابراین در شرایطی که نتوانیم فروش نفت و گاز کشور را آغاز کنیم، می توانیم از طریق تجارت سود اقتصادی به دست آوریم و به هاب ترانزیتی تبدیل شویم.
وی با تصریح بر اینکه ترانزیت گران است و تجارت برای صادرکنندگان انرژی معنا پیدا می کند، خاطرنشان کرد: ایران 15 همسایه دارد و جغرافیای کشورمان به عنوان مکمل اقتصادی و انرژی برای همسایگان این توانایی را به ما می دهد که حلقه واسط بین همسایگان باشیم و با ایجاد مزیت هایی کسب کنیم. خطوط لوله انحصاری برای مبادلات و وسایل دیگر.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا افزود: همسایگانی مانند روسیه، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان از یک سو تولیدکننده انرژی هستند و از سوی دیگر همسایگانی مانند عراق، پاکستان، هند و افغانستان به انرژی نیاز دارند. در شرایطی که نتوانستیم بازار خوبی برای خود در کشورهایی که نیاز به انرژی دارند ایجاد کنیم، فرصتی برای ما است که رابط بین انتقال انرژی از کشور مبدا به کشور مقصد از طریق سوآپ یا ایجاد باشیم. خطوط لوله و تبدیل شدن به هاب ترانزیتی مناطق اطراف.
خرسند با اشاره به قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان، ایران و آذربایجان که سال گذشته امضا شد، گفت: روند انتقال گاز از ترکمنستان به آذربایجان در این قرارداد تعریف شده است. در حالی که زیرساخت های جمهوری آذربایجان در زمینه گاز با مشکل مواجه است و مجبور است گاز خود را از خارج تامین کند، ترکمنستان نیز به دنبال بازاری برای فروش گاز خود است. بنابراین با توجه به اینکه رژیم حقوقی دریای خزر در زمینه بستر و بستر دریا تعریف نشده است و امکان استفاده از خطوط لوله برای بستر و بستر دریا وجود ندارد، بنابراین بهترین راه برای ترکمنستان برای انتقال است. انرژی آذربایجان از طریق ایران است.
اهمیت تبادل گاز برای خراسان رضوی
وی افزود: همچنین در این فضا ایران از یک سو با ضعف انتقال گاز به استان های شمال شرق مواجه است و از سوی دیگر به دلیل وجود خطوط لوله در شمال کشور می تواند به عنوان یک خط لوله عمل کند. رابط میانی برای انتقال گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان است و مزایای خاصی دارد. مثلاً تهاتر به معنای گرفتن گاز از ترکمنستان و مصرف آن در شمال شرق کشور و دادن آن به آذربایجان در شمال غرب کشور در ازای بهره مندی از آن در فصل سرد و در فصول گرم سال است. در ازای واسطه این انتقال، درآمدی بر اساس مترمکعب دریافت می کنند.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با اشاره به اعلام تمایل ایران برای مبادله گاز از ترکمنستان به ارمنستان و انجام مذاکرات در این زمینه، گفت: احتمالا قرارداد ترکمنستان، ایران، ارمنستان و گرجستان در آذرماه و کمتر از یک ماه آینده منعقد خواهد شد. ماه از هم اکنون البته بین 2 قرارداد سوآپ ترکمنستان به آذربایجان و سوآپ ترکمنستان به ارمنستان تفاوت هایی وجود دارد. در این قراردادها علاوه بر اینکه بازیگران متفاوت هستند، مسیر لوله ها نیز متفاوت است و برای قرارداد جدید، شرکت ساختمانی مجوز ایجاد لوله های جدید را گرفته است.
خرسند با اشاره به اینکه ایران از نظر نفت و گاز در رتبه دوم و سوم قرار دارد اما اکنون تنها یک حلقه واسط است، گفت: چون فاصله خوزستان با ترکیه و عراق کم است به سمت آن کشورهای شمال غربی می رویم. این کشور گاز صادر می کند، اما با وجود تحریم ها و کمبود فناوری مورد نیاز برای تولید گاز، فشار گاز در شمال کشور به ویژه در فصول سرد سال کم است. در چنین شرایطی که خودمان نمی توانیم کنترل بازار کشورهای همسایه مانند آذربایجان را در دست بگیریم، منطق حکم می کند که با حلقه واسط بودن و پیوند دادن اقتصاد کشورهای همسایه به خود، فضایی ایجاد کنیم تا از امنیت ژئوپلیتیک بیشتری بهره مند شویم.
تحریم ها نمی توانند بر نقل و انتقالات سوآپ تأثیر منفی بگذارند
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با تاکید بر اینکه تحریم ها مانعی برای تجارت نیست، خاطرنشان می کند: امروز در حال گذار از نظم تک قطبی به دنیای جدید هستیم که برخی آن را نظم شبکه ای می نامند. در این سیستم شبکه ای دیگر شاهد اعمال محدودیت های رسمی و اجباری از سوی کشور خاصی نیستیم و بسیاری از کشورها مانند پاکستان و هند اعلام کرده اند که آمریکا پاسخگوی نیازهای ما نیست و ما باید نیازهای خود را تامین کنیم. از آنجایی که نیازهای این کشورها با ژئوپلیتیک منطقه مرتبط است، تحریم ها چندان بر کشور ما اثرگذار نیست و نگرانی خاصی در مورد تحریم ها در بحث تبادل گاز وجود ندارد.
خرسند با بیان اینکه تحریم ها دیگر چندان نگران کننده نیست، در خصوص مشکلات فروش نفت و گاز کشور، گفت: متأسفانه در حوزه نفت و گاز و تامین فناوری آن کم کاری نکرده ایم. خودمان؛ ما دچار تحریم های خودخواسته شدیم و اجازه ورود نخبگان به عرصه فناوری دانش بنیان را ندادیم و متاسفانه حمایت های لازم صورت نگرفت. در نتیجه، ما به تولید نفت و گاز خود وابسته ماندیم.
وی در خصوص توسعه بازارهای روسیه پس از جنگ اوکراین و اعلام تمایل ایران و روسیه برای مبادله نفت این کشور از نکا به جاسک، گفت: روس ها در بنادر شمال کشور نفت دارند. در مناطق شمالی هم خط لوله نفت داریم اما بسته به اینکه نفت در چه سطحی و به چه کشورهایی منتقل شود می توان این پروژه را انجام داد. اگر روسیه بخواهد به کشورهایی نفت بفروشد که ما بازار نفت نداریم و آنها نفت ما را نمی‌خواهند، کسب درآمد از تجارت نفت گزینه بهتری است تا اینکه هیچ کاری نکنیم و فقط تماشا کنیم، زیرا بزرگترین دستاورد بورس و هاب انرژی درصدی است که کشور از هر واحد انرژی به عنوان یک حلقه میانی دریافت می کند.
انتهای پیام
