به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای محمدرضا شمس اردکانی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان گیاه دارویی و طب سنتی در گفت و گو با رادیو دیالوگ توضیحاتی را در خصوص پالایشگاه داروهای گیاهی ارائه کرد. به گفته وی، برای ایجاد ارزش افزوده در حوزه گیاهان دارویی، 5 پالایشگاه در گلپایگان، کاشمر، مشهد، اصفهان و خوزستان ایجاد می شود.
سوال: جناب آقای اردکانی پالایشگاه داروهای گیاهی دقیقاً چیست و چه تعریفی دارد و قرار است چه کاری انجام دهد و ممکن است کمی در مورد آن صحبت کنید تا ببینیم چگونه باید آن را معرفی کنیم؟
شمس اردکانی : داروهای گیاهی دارای مواد مؤثر هستند، مواد مؤثر داروهای گیاهی عموماً در درمان استفاده می شود و داروهای زیادی به نام داروهای شیمیایی در حال حاضر در داروخانه ها استفاده می شود، اینها منشا گیاهی دارند، یعنی می گویند یکی از مواد داخلی گیاه است. جدا شده و در واقع اشکال دارویی مانند قرص، کپسول و حتی گاهی آمپول وجود دارد. برای اینکه بتوان این مواد موثر را از گیاهان دارویی استخراج کرد، ارزش اقتصادی این مواد جدا شده از گیاهان بسیار بسیار بیشتر از خود گیاه است. برای کمک به توسعه پالایشگاه های گیاهان دارویی، هدف اصلی این پالایشگاه ها گرفتن است. این کارخانه به صورت خام و با تفکیک مواد موثره آن در فرآیندهای مختلف که از نظر فناوری برخی از این پالایشگاه های پیشرفته در مرز دانش و فناوری قرار دارند و توانسته اند موفقیت های خوبی در این زمینه داشته باشند. امیدوارم با توسعه این بتوانیم برخی از داروهای گیاهی خود را که منحصراً در ایران وجود دارد و یا مقداری که در ایران تولید می شود را بسیار توانا کنیم.
سوال: و در همین راستا بحث های مختلفی شکل گرفته و در حال شکل گیری است و مشخصاً این پالایشگاه ها قرار است در کجا مستقر شوند؟ ذهنیت پالایشگاهی ما یک مجتمع بزرگ با برج های تقطیر عجیب و شرایطی از این دست است و اساساً ما پالایشگاه را مکانی برای استخراج فرآورده های نفتی می شناسیم.
شمس اردکانی : توضیحاتت کامل بود فکر می کنم ایده ای که شنوندگان عزیزم شکل گرفته اند، ایده درستی است. همانطور که نفت خام را پالایش می کنیم، اکنون در مراحل اولیه، آن را به بنزین و فرآورده های آن تبدیل می کنیم. در واقع ما همین کار را در داروها انجام می دهیم. ما این کار را انجام می دهیم که ایده درست است، مخازن بسیار بسیار بزرگ ابتدا با استخراج از این مواد گیاهی یا از خود گیاه شروع می شود، زیرا گاهی اوقات ممکن است بخشی از گیاه را توسط گیاه استخراج کنیم. استخراج مشابه جداسازی مجدد عصاره، جداسازی مجدد مواد ایجاد شده در عصاره، به هر حال مجموعه ای است که از نظر حجمی بزرگ است، همانطور که شما گفتید دستگاه های بسیار بسیار پیشرفته ای می خواهد مخصوصاً زمانی که می خواهد به مرحله ای برسد. تطهیر، او دستگاه های پیشرفته می خواهد. این پالایشگاه ها در دنیا مرسوم و معمول هستند، البته ممکن است در مراحل بعدی جداسازی، حجم پالایشگاه ها کمی کمتر شود، یعنی پالایشگاه ها می توانند از حجم بسیار زیادی از مخازن و دستگاه های بزرگ مورد نیاز دستگاه ها استفاده کنند. از نظر حجم کمی کوچکتر باشد، بنابراین به یک محیط بزرگ نیاز است و بهتر است این پالایشگاه ها در کنار مزارع بسیار بزرگ یا مناطقی که گیاهان دارویی در آن کشت می شوند ساخته شود. پالایشگاه هایی که امروزه وجود دارد، شاید از نظر کمی و کیفی به تولید پالایشگاه ما نزدیک باشد، زیرا برخی از گیاهانی که در نقاط مختلف دنیا رشد می کنند، از نظر ظاهری مشابه گیاهانی هستند که ما داریم، اما از نظر مواد مؤثر. ، گیاهان ما بسیار غنی هستند. بنابراین پالایشگاه ها نسبت به گیاهانی که در دنیا می رویند می توانند ارزش افزوده بیشتری از کارخانه داشته باشند و انشالله در زنجیره اقتصادی نقش خوبی داشته باشند زیرا معمولاً در کشورهایی مانند ما خام فروشی بیشتر از فروش محصولات به دست آمده است. از مواد طبیعی بله گام بزرگی است که معاونت علمی ستاد طب سنتی و گیاهان دارویی از چند سال پیش این روند را آغاز کرد، ما سه پالایشگاه خود را داریم که در حال تکمیل هستند، من می گویید که ممکن است پالایشگاه گلپایگان ما بیش از 90 درصد پیشرفت کرده باشد، امیدواریم. تا به زودی شاهد دستاوردها و محصولات این پالایشگاه باشیم. یک پالایشگاه در کاشمر است، یک پالایشگاه در مشهد وجود دارد، یک پالایشگاه در اصفهان به زودی راه اندازی می شود و همچنین امیدواریم انشاالله در دشت حاصلخیز خوزستان یک پالایشگاه داشته باشیم.
سوال: انشالله این ماجرا چه سود مالی برای کشور خواهد داشت؟
شمس اردکانی : در بحث اقتصاد سوال مهم ضریب ضرب است یعنی ما یک محصول داریم مثلا مثل مثال اولیه که گفتید مثل نفت فقط اگر تبدیل به بنزین شود ارزشش دو برابر می شود اگر به فرآورده های دیگر تبدیل شود، روغن که منشأ بسیاری از چیزهاست می دانید که در صنایع امروزی پایه اصلی روغن است، در گیاهان دارویی گاهی این ارزش افزوده ده ها برابر می شود و این فقط زمانی می تواند ثروت آفرینی کند. ما از داروهای گیاهی به صورت خام استفاده می کنیم یا صادر می کنیم، مطمئناً این ضریب یا ارزش افزوده ایجاد نخواهد شد.
سوال: نکته آخر اینکه هزینه ساخت و راه اندازی هر یک از این پالایشگاه ها چقدر است؟
شمس اردکانی : بستگی به ماده یا فرآیندی دارد که می خواهند طی کنند، برخی از مواد بسیار سخت استخراج می شوند و فرآیند بسیار سخت خواهد بود، بستگی به این دارد که چقدر بخواهند وارد این مرحله نهایی شوند، مثلاً اگر بخواهیم ببریم. فقط یک عصاره هزینه زیادی را تحمیل نمی کند اما اگر بخواهیم اجزای داخل عصاره را از این عصاره جدا یا خالص کنیم هزینه بیشتری می طلبد.
سوال: برای چند نفر شغل ایجاد می کند؟
شمس اردکانی : اشتغالزایی او خیلی خوب است چون کانال را ایجاد می کند.
س: به طور مستقیم؟
شمس اردکانی : فکر می کنم هر پالایشگاه حداقل 500 شغل مستقیم ایجاد می کند.
