امکان افزایش 4 برابری صادرات با اجرای سیاست تولید صادرات محور
08:11 – 01 اوت 1403
طبق آمار از کل مساحت کشور که بالغ بر 164 میلیون هکتار است، در 30 درصد این اراضی امکان تولید وجود دارد که با توجه به شرایط اقلیمی متنوع، در صورت نیاز حمایت، علاوه بر خودکفایی و نیازهای بازار داخلی، تامین نیازهای کشورهای همسایه و توسعه صادرات امکان پذیر است. از سوی دیگر صادرات پشتوانه همیشگی محصولات کشاورزی محسوب می شود به همین دلیل تولید صادرات محور به عنوان مهم ترین برنامه و سیاست وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار قرار گرفته است.
طبق آمار اعلام شده در سال گذشته بیش از صادرات محصولات کشاورزی را یک میلیارد دلار افزایش دادیم که از نظر وزنی 13 درصد و از نظر ارزشی 23 درصد نسبت به سال 1401 رشد داشتیم.
محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی می گوید: بهبود 2 میلیارد دلاری تراز تجاری این بخش نشان دهنده وضعیت خوب کشاورزی است. بر این اساس باید در سال جاری بهبود چشمگیری در تراز تجاری محصولات کشاورزی داشته باشیم.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: در وزارت جهاد کشاورزی پنج راهبرد اساسی از جمله حداکثر سازی تولید، استانداردسازی تولید، متعادل سازی تولید، تولید صادرات محور، کشاورزی دانش بنیان و افزایش بهره وری بر اساس شناسایی شده است. که باید موانع را از سر راه تولیدکنندگان برداشت زیرا در برخی از زیربخش های کشاورزی از ظرفیت ها غفلت کرده ایم. بنابراین صنایع پایین دستی، پایین دستی و تبدیلی محصولات کشاورزی علاوه بر تسهیل کسب و کار فنی دستیابی به جهش صادراتی می تواند زمینه ساز ارزش افزوده بیشتر و تکمیل کننده موفقیت صادرات باشد.
پتانسیل رشد و تولید محصولات کشاورزی در 30 درصد از خاک کشور وجود دارد
رضا نورانی رئیس اتحادیه سراسری محصولات کشاورزی گفت: مساحت اراضی کشورمان طبق آمار 164.8 میلیون هکتار است که 30 درصد آن برای کشاورزی مناسب است در حالی که متأسفانه به دلیل پراکندگی آب و … در صورت عدم تعادل خاک، معادل 12 درصد از زمین های ما زیر کشت محصولات هیدروپونیک است. طبق آمار سالانه 130 میلیون تن محصول کشاورزی با میانگین بهره وری 6 تا 7 تن در هکتار در کشور ما تولید می شود.
به گفته وی و بر اساس آمارهای موجود، تولید در واحد سطح ما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پایین است و با حداقل استفاده از منابع آبی بیشترین بهره وری را داشته است. بنابراین استفاده از بذر با حداقل نیاز آبی و افزایش بهره وری و تولید در واحد سطح باید در دستور کار قرار گیرد.
نورانی ادامه داد: در تولید محصولات کشاورزی با توجه به تحریم های سخت، ابتدا باید به سمت تولید محصولات اساسی برویم و در این راستا با توجه به اهمیت مواد غذایی، قیمت نهایی را در داخل و خارج از کشور مقایسه نکنیم امنیت و در کشور باید بر تولید کالاهایی متمرکز شود که توانایی خودکفایی را داشته باشد تا وابستگی به آن سوی مرز کاهش یابد.
رئیس اتحادیه سراسری محصولات کشاورزی بر اهمیت تولید صادرات محور تاکید کرد و افزود: با توجه به شرایط اقلیمی که کشور می گذرد، این پتانسیل و توانایی وجود دارد که در صورت اجرای سیاست های تولید صادرات محور، صادرات انجام می شود. چندین برابر به طوری که با تعدیل الگوی زراعی و اصلاح الگوی مصرف طی یک برنامه 10 ساله، صادرات محصولات کشاورزی 4 برابر می شود که در این مدت تولید محصولات کشاورزی و باغی نیز باید بین 1.5 تا 2 برابر افزایش یابد.
وی با بیان اینکه افزایش صادرات محصولات کشاورزی مستلزم ایجاد زیرساخت های لازم است، گفت: با ایجاد زیرساخت های لازم و برنامه ریزی برای تولید باید هر از چند گاهی جلوی ممنوعیت صادرات را گرفت و از سوی دیگر زیرساخت های لازم برای صادرات محصولات کشاورزی را فراهم کرد. محصولات بازگشت ارز به کشور در شرایط تحریم که امکان ثبت سفارش و گشایش اعتبار اسنادی، امکان بازگشت ارز به سامانه نیما وجود ندارد، نمی توان انتظار توسعه و جهش صادرات را داشت.
اجرای تصویب الگوی کشت، لازمه اصلی سیاست تولید صادرات محور است
علیرغم نقش بی نظیر بخش کشاورزی در افزایش توان مقاومت در برابر تحریم ها و افزایش رشد اقتصادی کشور در نبود درآمدهای نفتی، متاسفانه در سال های گذشته حداکثر سرمایه گذاری در این بخش به هیچ وجه بیش از پنج درصد نبوده است. اهمیت بخش کشاورزی همواره در تولید، ایجاد اشتغال و پایداری محیط زیست نادیده گرفته شده است.
علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران گفت: کشاورز باید تولید محصولات کشاورزی خود را بر اساس الگوی کشاورزی تعیین کند و امسال به دلیل بی مهری به برخی محصولات کشاورزی، الگوی کشت زیر پوشش قرار می گیرد. نفوذ او لذا امیدواریم نسبت خرید تضمینی محصولات با توجه به هزینه های واقعی تولید و تورم هر چه سریعتر در شورای قیمت گذاری اعلام شود. به عنوان مثال، کشاورزی که جو خود را به قیمت کمتر از هزینه تولید فروخته است، نمی تواند انتظار داشته باشد که در سال زراعی جدید جو کشت کند.
به گفته وی در اجرای سیاست راهبردی تولید صادرات محور اولین چیزی که باید در نظر داشته باشید، کارآفرینان باید ابتدا بازار هدف را تعریف کنند و بر اساس تقاضای بازار، هدف تولید صادرات محور داشته باشند. در شرایط فعلی اگر کشاورزان به طور ناگهانی تصمیم به تولید یک سایز گوجه فرنگی بگیرند، احتمال عدم تقاضای آن در بازارهای هدف وجود دارد، بنابراین باید ابتدا بازارهای هدف شناسایی و بازاریابی محصولات در بازارهای هدف انجام شود. تا بتوان بر اساس آن برنامه ریزی تولید کرد.
ایمانی ادامه داد: در مورد کالاهای اساسی مانند دانه های روغنی، برنج، جو و ذرت که ما وارد می کنیم قابل صادرات نیست و از طرف دیگر صادرات به معنای صادرات آب مجازی و ضرر است. بنابراین در شرایطی که کشور ما در حال گذراندن است و با بحران آب مواجه هستیم، در صادرات برخی از محصولات مانند سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، صیفی جات و برخی محصولات باغی از مزیت نسبی برخوردار هستیم که با اجرای آن با یک سیاست تولید صادرات محور و حمایت های لازم، امکان توسعه صادرات وجود دارد.
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران گفت: برای اجرای سیاست تولید صادرات محور و توسعه صادرات، ابتدا باید بازارهای هدف را مشخص کنیم و سپس مسئولان بخشنامه ها و دستورالعمل های مربوط به ایجاد «س» را حذف کنند. و به طور کلی باید تمام جوانب کار و استانداردهای صادراتی بازنگری شود. بنابراین می توانیم تولید صادرات محور داشته باشیم.
با توجه به سهم محصولات کشاورزی در سبد صادراتی ایران، اهمیت محصولات کشاورزی و مشکلات پیش روی جهان در زمینه کم آبی و بحران های غذایی، به نظر می رسد بخش کشاورزی نیازمند توجه ویژه و حمایت های لازم است تا بتواند بیشترین پتانسیل کشور علاوه بر عدم نیاز به فراتر رفتن از مرزها برای تامین کالا، ارزش افزوده قابل توجهی در زمینه صادرات نیز برای کشور فراهم می کند و این ظرفیت در بخش کشاورزی به حدی است که برخی کارشناسان به این امر اذعان دارند. با استفاده حداکثری از ظرفیت تولید و صادرات محصولات کشاورزی، نیازی به نداشتن درآمد نفتی نیست.
خبرنگار: آزاده محبی