از پرتاب های فضایی ناموفق خارجی تا نادیده گرفتن موفقیت های داخلی

به گزارش ای بی اس نیوز، از پرتاب اولین موشک تا پرتاب موشک بزرگ استارشیپ، اسپیس ایکس همواره موفقیت ها و شکست هایی را تجربه کرده است و این شکست ها منجر به توسعه دانش بشری در عرصه فضایی شده است و این داستان های موفقیت و شکست، شکست ها این است. در مورد ایران نیز چنین بود و این از چارچوب توسعه دانش فضایی فراتر نمی رفت.

در سال ۱۳۹۶ محمدجواد آذری جهرمی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد که ماهواره پیام در مدار نیست و ماهواره دوستی در انتظار قرار گرفتن در مدار است.

ماهواره پیام یک ماهواره ایرانی بود که توسط دانشگاه صنعتی امیر کبیر طراحی و ساخته شد و بیش از 80 درصد آن ساخت ایران بود. این ماهواره قرار بود در مداری به فاصله 500 کیلومتری زمین قرار گیرد و برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار گیرد. اما در روز پرتاب، نتوانست در مدار قرار گیرد و سقوط کرد.

این ماهواره با استفاده از ماهواره بر سیمرغ در ساعات اولیه روز سه شنبه 4 دی ماه 1396 از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) به فضا پرتاب شد. اما در مدار زمین قرار نگرفت.

دلیل این شکست سرعت اولیه ناکافی ماهواره بود و در نهایت بقایای «پیام» به اقیانوس هند افتاد.

ماجرای پرتاب ماهواره “دوستی” از دانشگاه صنعتی شریف در 23 بهمن 1396، در مراسم روز فناوری فضایی اعلام شد که ماهواره “دوستی” در آینده نزدیک به فضا ارسال خواهد شد. به گفته وزیر ارتباطات هزینه های مالی پرتاب ماهواره بسیار کمتر از ماهواره های قبلی بوده است.

پس از اعلام آمادگی برای پرتاب ماهواره “دوستی”، خبر دیگری مبنی بر اینکه منتظر نظر نهایی وزارت دفاع برای پرتاب این ماهواره هستند، منتشر شد و مدتی بعد شایعاتی در رسانه های بین المللی مبنی بر شکست این ماهواره منتشر شد. پروژه ماهواره دوستی; رادیو عمومی ملی با استناد به تصاویر ضبط شده توسط شرکت Planet مستقر در سانفرانسیسکو، مدعی شد که پرتاب ماهواره “دوستی” با شکست مواجه شده است. انتشار اطلاعات در رسانه های بین المللی در داخل کشور با سکوت مواجه شد.

قرار بود این ماهواره با ماهواره بر «سیمرغ» در مداری در 500 کیلومتری زمین برای اهداف غیرنظامی قرار گیرد که این عملیات ناموفق بود.

پروژه های فضایی به معنای توانایی تبدیل دانش به عمل و در این فرآیند، تلاش دانشمندان برای طراحی و ساخت ماهواره هایی است که بتوانند در مدار قرار گیرند و مأموریت خود را به درستی انجام دهند. به همین دلیل است که پرتاب ماهواره و موشک یکی از سخت ترین و پرخطرترین اقدامات بشر است و شکست اتفاق نادری نیست و بسیاری از کشورها آن را تجربه کرده اند.

نمونه هایی در ایران و جهان وجود دارد.

ونگورد تلویزیون موشک ونگورد تلویزیون

موشک Vanguard TV در 3 دسامبر 1957 از ایستگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال پرتاب شد. این موشک ماهواره ونگارد را برای آزمایش قابلیت های پرتاب سه مرحله ای و بررسی اثرات محیطی بر روی ماهواره حمل می کرد، اما تنها چند ثانیه پس از پرتاب و زمانی که از زمین کمتر از 2 متر فاصله داشت، سقوط کرد و به سوخت برخورد کرد. تانک ها ، منفجر شد.

سایوز 1

این فضاپیما اولین فضاپیمای سایوز بود که در 23 آوریل 1967 به فضا پرتاب شد. پرتاب این فضاپیما همزمان با مرگ ولادیمیر کوماروف، فضانورد برجسته روسی بود. این ماموریت توسط یوری گاگارین، اولین فضانورد جهان هدایت شد.

هدف از این عملیات پرتاب فضاپیمای سایوز 2 به فضا پس از پرتاب این فضاپیما بود و طی یک راهپیمایی فضایی، فضانوردان سایوز 2 به سایوز 1 منتقل شدند و هر دو فضاپیما به زمین بازگردند.

اما پس از پرتاب فضاپیما، برخی از سلول های خورشیدی کشتی از کار افتادند و کشتی دیگر قدرت ادامه عملیات را نداشت. کاماروف با آگاهی از این موضوع تلاش کرد تا فضاپیما را به زمین بازگرداند، اما به دلیل اختلال در عملکرد چتر ترمز سفینه، نتوانست این کار را انجام دهد و با برخورد فضاپیمای کشتی به زمین، انفجار مهیبی رخ داد.

آپولو 6

این ماهواره در 4 آوریل 1968 توسط موشک Saturn 5 از مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب شد. آپولو 6 که آخرین ماموریت آزمایشی بدون سرنشین به شمار می رفت، نتوانست ماموریت خود را در مدار زمین به پایان برساند.

شاتل فضایی چلنجر

شاتل فضایی آمریکایی چلنجر در 28 ژانویه 1986 به فضا پرتاب شد، اما تنها یک دقیقه پس از پرتاب، منفجر شد و تمام 7 خدمه آن کشته شدند. این فاجعه دقیقا 19 سال پس از حادثه آپولو 1 و در شرایط نامساعد جوی رخ داد.

قبل از پرتاب این فضاپیما، سازنده اعلام کرده بود که برای انجام آزمایش باید دمای آن بالاتر از 11 درجه سانتیگراد باشد. زیرا در دمای کمتر از این، سیستم دچار نقص فنی می شود و باعث انفجار این موشک می شود. اما این موضوع جدی گرفته نشد و آزمایش در روزی انجام شد که دمای هوا تنها 2 درجه بالای صفر بود. نتیجه این بود که بین زمان پرتاب فضاپیما و انفجار آن و کشته شدن 7 خدمه آن تنها 73 ثانیه فاصله بود.

این فضاپیما بر فراز اقیانوس اطلس در سواحل فلوریدا مرکزی دچار نقص فنی و انفجار شد و محفظه خدمه و بسیاری از قسمت های دیگر فضاپیما پس از یک عملیات جستجو و بازیابی طولانی از کف اقیانوس بیرون آمدند.

ماهواره هواشناسی GOES_G

این ماهواره تنها 4 ماه پس از انفجار مرگبار چلنجر به فضا پرتاب شد. این ماهواره برای مطالعه و پایش شرایط آب و هوایی از یک مدار ثابت طراحی شده است.

تنها 71 ثانیه پس از پرتاب، اولین موتور اصلی موشک حامل این ماهواره به دلیل مشکلات الکتریکی خاموش شد و پرتاب از کار افتاد.

ماهواره GPS IIR_1

این ماهواره در 17 ژانویه 1997 توسط نیروی هوایی ایالات متحده با موشک دلتا 2 از ایستگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال به فضا پرتاب شد. ماهواره دلتا 2 یکی از پرکاربردترین موشک های ناسا است. اما در آن سال نتوانست پرتاب خوبی از خود نشان دهد و تنها 13 ثانیه پس از پرتاب شکست خورد.

موشک فالکون 9

موشک فالکون 9 اسپیس ایکس در 28 ژوئن 2015 به فضا پرتاب شد اما 3 دقیقه بعد شکست خورد. این موشک قرار بود تجهیزات لازم را برای فضانوردان ایستگاه بین المللی بفرستد.

هنگام پرتاب این موشک، هدف این بود که موشک بتواند 139 دقیقه عمل کند، اما این مدت تنها به 139 ثانیه رسید. زیرا پس از پرتاب، مشکلاتی با فشار محفظه اکسیژن موتور موشک مشاهده شد. ناظران دود سفیدی را دیدند که از سیستم موتور به طرز عجیبی بیرون می آمد. پس از این مدت، تنها 10 ثانیه طول کشید تا موشک منفجر شود و در دریا متلاشی شود.

مهندسان مرکز فضایی کندی علت این شکست را بررسی کردند و متوجه شدند که پارگی مخزن اکسیژن مایع در قسمت بالایی موشک فالکون علت آن بوده است.

موشک MOMO 2

در 30 ژوئن 2018، موشک ژاپنی مومو هنگام پرتاب آتش گرفت و پس از افزایش ارتفاع، موشک سقوط کرد و آتش گرفت. این دومین شکست پرتاب موشک مومو است.

فضاپیمای چاندرایان-2

در 14 جولای 2019، هند تصمیم گرفت کاوشگر چاندرایان 2 را برای اکتشاف ماه به فضا پرتاب کند. این اقدام در ادامه فعالیت های موفق نسل قبلی این کاوشگر Chandrayaan 1 است که پیش از این راه اندازی شده بود. اما تنها یک ساعت قبل از پرتاب، گزارشی مبنی بر یک نقص فنی در سیستم، عملیات را متوقف کرد.

پس از آن تلاش های زیادی برای رفع نقص انجام شد و در نهایت ماهواره در 31 تیر به فضا پرتاب شد. اما این فضاپیما نتوانست به درستی در مدار خود قرار گیرد و به دلیل اختلال در سیستم مخابراتی، عملیات ناتمام ماند.

شکست موشک فضایی در دومین پرواز آزمایشی

موشک عظیم استارشیپ اسپیس ایکس در دومین پرواز آزمایشی خود به فضا طی یک جدایی سریع برنامه ریزی نشده منفجر شد. این دومین شلیک بزرگترین موشک جهان است که تا کنون ساخته شده است، اما اسپیس ایکس آن را موفقیت آمیز خوانده است.

نسل بعدی موشک های بزرگ اسپیس ایکس، بزرگترین موشکی که تا به حال ساخته شده است، روز گذشته (18 نوامبر 2023) دومین پرواز آزمایشی خود را انجام داد، سفری که بسیاری از مردم مدت ها منتظر آن بودند، اما این پرواز طولانی نشد. مدت کوتاهی پس از جدا شدن دو بخش موشک، تقویت کننده فوق سنگین آن منفجر شد و خود وسیله نقلیه مرحله بالایی کشتی قبل از رسیدن به ارتفاع هدف منفجر شد. اسپیس ایکس این موضوع را «جدایی سریع بدون برنامه ریزی» نامید.

درست در شمال بوکاچیکا، در جزیره پادر جنوبی، صدها تماشاگر صبح برای تماشای پرتاب جمع شدند. آنها با دیدن نور نارنجی 33 موتور رپتور در اولین مرحله استارشیپ و آغاز صعود این موشک عظیم شروع به تشویق کردند. استارشیپ با ارتفاعی نزدیک به 400 فوت (122 متر) بزرگترین و قدرتمندترین موشک ساخته شده است.

این دومین پرواز آزمایشی Starship بود که از یک تقویت کننده مرحله اول به نام Superheavy و یک فضاپیمای مرحله بالایی به نام Starship تشکیل شده است.

بشریت همواره به دنبال شناخت فضای بیکران کیهان بوده است که گاه موفق و گاه ناموفق بوده است و داستان این موفقیت ها و ناکامی ها برای همه کشورها نقل شده و به گفته ایران علاوه بر پرتاب های موفق، وجود داشته است. پرتاب ناموفق بوده است. مقامات به موقع با بیان دلایل شکست می توانند از بسیاری از اخبار جعلی و شایعات جلوگیری کنند.

انتهای پیام