ارتفاعات ترکیه در مرز ایران مانع از عبور باران و ابر می شود

به گزارش خبرگزاری آنا از وزارت راه و شهرسازی، مهدی رهنما درباره تفاوت بارندگی ایران با برخی کشورهای همسایه و مرزی گفت: مهمترین و اصلی ترین دلیل تفاوت محسوس بارش ها در دو طرف است. مرز ایران و ترکیه همراستایی مرز سیاسی دو کشور با مرز طبیعی (جغرافیایی) است و حوضه های آبریز در دو طرف مرز سیاسی قرار دارند.

وی ادامه داد: حوضه های آبریز دریاچه ارومیه و رود ارس دقیقا در مرز سیاسی ایران و ترکیه بسته است بنابراین در دو سوی مرز با حوزه های آبخیز متفاوتی مواجه هستیم. کوه ها و نواحی مرتفع جایی هستند که آب های سطحی ناشی از باران و برف یا رواناب های ناشی از ذوب برف به یک نقطه از فضای محصور که نقطه خروجی حوضه است جاری می شود.

رهنما افزود: مرزهای حوزه دریاچه ارومیه و رودخانه ارس هر دو با مرز سیاسی ایران و ترکیه منطبق است. به عبارت دیگر، بارش در حوضه های آنها چه به صورت باران یا برف با حوضه های مجاور واقع در ترکیه متفاوت است.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور تاکید کرد: همچنین باید در نظر داشت که ارتفاعات سمت ترکیه از ارتفاعات سمت ایرانی بالاتر است و این ارتفاعات مانع از بارش باران گذرگاهی و کوچک مقیاس و محلی می شود. جریان های آب و هوایی نمونه بارز در داخل، رشته کوه البرز است که از نفوذ رطوبت به دامنه های جنوبی البرز جلوگیری کرده و باعث تفاوت در میزان بارندگی و نوع پوشش گیاهی دو طرف البرز شده است.

رهنما گفت: تفاوت بارندگی در دو سوی مرز ایران و ترکیه تنها به دلیل شرایط توپوگرافی متفاوت و سازگاری مرز سیاسی با مرز طبیعی است.

به گفته رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور، این معضل چند سالی است که وجود دارد و بررسی نقشه های پوشش برفی ایران و ترکیه در 20 سال گذشته نیز شرایط مشابهی را نشان می دهد.

بارورسازی ابرها در اقلیم ایران مثمر ثمر نیست

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور در ادامه موضوع بارورسازی ابرها را برجسته کرد و گفت: این روش در دنیا یک پژوهش محسوب می شود و بارورسازی ابرها در هیچ کشوری در سطح وسیع گزارش نشده است.

رهنما تصریح کرد: بارورسازی ابرها روشی است که به تکنیک اصلاح اقلیم معروف است. این تکنیک با افزایش توانایی ابرها برای تولید آنچه «باران مصنوعی» یا برف نامیده می شود، آب و هوا را به طور مصنوعی تغییر می دهد، که می تواند به برآورده کردن نیازهای بارشی یک منطقه خاص کمک کند. با این حال، بارورسازی ابرها سابقه ای تا حدودی بحث برانگیز دارد و نگرانی هایی در مورد اثربخشی و پتانسیل مضر آن وجود دارد. در زمینه مبارزه با تغییرات اقلیمی، این تکنیک بیش از گذشته مورد مطالعه قرار گرفته است و این سوال مطرح می شود که آیا بارورسازی ابرها سلاحی موثر در برابر گرمایش زمین است یا اینکه واقعاً ضرر بیشتری نسبت به فایده دارد؟

وی افزود: در بارورسازی ابرها، تزریق موادی مانند یدید نقره، یدید پتاسیم، یخ خشک (دی اکسید کربن جامد)، پروپان مایع یا نمک به داخل ابرها به منظور ایجاد بارش، با پراکندگی این مواد، فرآیندهای میکروفیزیکی در داخل ابرها انجام می شود. ابرها تغییر می کنند و بارش بهبود می یابد. ابرها از قطرات ریز آب یا کریستال های یخ تشکیل شده اند که وقتی بخار آب در جو سرد می شود و در اطراف یک ذره غبار یا نمک شناور در اتمسفر، متراکم می شود، تشکیل می شوند. بارورسازی ابرها با معرفی ذراتی که مانند هسته های یخ عمل می کنند، این فرآیند را تحریک می کند. کریستال های یخ تشکیل می شوند که وقتی به اندازه کافی سنگین شوند، به صورت باران یا برف به زمین می افتند.

الزامات موفقیت روش بارورسازی ابرها

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور ادامه داد: برای شروع یا ادامه عملیات بارورسازی ابرها در هر منطقه ای باید شرایط جوی مناسب و همچنین ویژگی های فیزیک ابرها وجود داشته باشد. بر اساس منابع موجود، اولین و مهمترین گام در بارورسازی ابرها، پیش‌بینی شرایط موجود است و همچنین لازم است حداقل 50 درصد مساحت مورد نظر را پوشش دهد.

وی بیان کرد: همچنین وجود ابرهایی با ضخامت کافی ضروری است تا کف ابرها حداقل به ضخامت بلندترین قله های منطقه باشد، این شرایط پتانسیل بارش را در مناطق مورد نظر فراهم می کند. بنابراین وجود ابرهای ضخیم یکی از ضروریات پروژه های بارورسازی ابرها می باشد.

رهنما با بیان اینکه دانستن جهت و سرعت باد که برای انتقال ذرات به مناطق مورد نظر استفاده می شود نیز در موفقیت تشکیل ابرها نقش اساسی دارد، افزود: علاوه بر پارامترهای ذکر شده، وجود مایع فوق سرد وجود دارد. آب در ابرها شرط لازم برای بارورسازی موفق ابرها است. این پارامتر معمولاً در همه مناطق هدف اندازه گیری نمی شود، اما برای تصمیم گیری برای شروع عملیات کوددهی در هر منطقه باید جدی گرفته شود.

کدام کشورها از بارورسازی ابرها استفاده کرده اند؟

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور در ادامه تجربه کشورها در استفاده از روش بارورسازی ابرها را مورد تاکید قرار داد و گفت: بارورسازی ابرها در کشورهایی مانند آمریکا، چین، استرالیا، فرانسه، اسپانیا، آمریکا انجام می شود. امارات متحده عربی و عربستان سعودی در مقیاس مطالعه و مقیاس محلی.

وی افزود: نمونه بارز آن آمریکاست که در کالیفرنیا که یکی از ایالت های خشک است از بارورسازی ابرها استفاده می کند و هدفش افزایش آب در مخازن پشت سدهاست و این در مقیاس کوچک است. نردبان.

رهنما یادآور شد: یکی دیگر از ابعاد مهم بحث به اثرات هواشناسی بارورسازی ابرها مربوط می شود. برخی نگران هستند که تغییرات در الگوهای بارش در یک منطقه ممکن است به طور ناخواسته بر سیستم های آب و هوایی منطقه دیگر تأثیر بگذارد و منجر به تغییرات غیرقابل پیش بینی در آب و هوای محلی شود. این پیامدهای ناخواسته به طور بالقوه می تواند چرخه های آب و هوایی طبیعی را مختل کند و کشاورزی و اکوسیستم های بسیار فراتر از منطقه هدف را تحت تأثیر قرار دهد.

وی افزود: همچنین باید توجه داشت که تا کنون ملاحظات اخلاقی و قانونی در طرح های بارورسازی ابرها رعایت نشده است. ایده دستکاری آب و هوا سوالاتی را در مورد مالکیت و کنترل منابع طبیعی ایجاد می کند. تضادهای احتمالی بر سر حقوق آب و نگرانی هایی در مورد عدالت توزیع آب وجود دارد، به ویژه در مناطقی که کمبود آب یک مشکل عمده است. علاوه بر این، تأثیرات بالقوه فرامرزی عملیات بارورسازی ابرها چالش هایی را برای قوانین بین المللی و دیپلماسی ایجاد می کند.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی کشور اثربخشی و کارایی این تکنیک را آخرین نکته دانست و گفت: گفته می شود با این روش 10 تا 15 درصد بارندگی ها افزایش می یابد، اما سوالاتی وجود دارد. در مورد اثربخشی و کارایی بارورسازی ابرها که باید پاسخ داده شود. تحقیق کامل و کامل است.

وی افزود: اگرچه موارد موفقی از افزایش بارندگی وجود داشته است، اما قابلیت اطمینان و پیش بینی کلی این نتایج نامشخص است.

رهنما تاکید کرد: تنوع شرایط ابر و پیچیدگی فرآیندهای جوی، استانداردسازی و تکرار مداوم عملیات بارورسازی ابرها را دشوار می کند.