آزادی بزرگترین چالش دانشگاه ها است – ایسنا

رئیس پژوهشکده مطالعات پایه علم و فناوری گفت: دومین مبنای این چالش هستی اجتماعی نام دانشگاه است. دانشگاه نه تنها یک ساختمان بلکه یک واقعیت اجتماعی است. می توان دانشگاه را به عنوان یک نهاد یا ساختاری که نهاد علمی را در خود جای داده است تصور کرد.

وی افزود: بنابراین به نظر می رسد آزادی بیان از یک سو در قالب رهایی از انواع آزادی های افراطی پست مدرن و پساساختاری و از سوی دیگر احساس نوستالژی برای معتقدان به ایدئولوژی اسلامی نمایان می شود. و برای توسعه علم، دانشگاه ها و ساختارهای مرتبط. با علم به تعالی اخلاقی و عقلانیت متعالی گرایش دارند.

وی گفت: در نهایت با اشاره به کلام امام خمینی (ره) که فرمودند: معلمی کار انبیا است. پیامبران رهبر جامعه هستند نه مدیران جامعه و معلم باید بر این اساس جایگاه خود را تعیین کند.

وی ادامه می دهد: برای ساماندهی این کار، سیستم مدیریت به دنبال وضع قوانین است. اگر این مشکل را حل نمی کند، به این دلیل است که در ابتدا، زمانی که منفعت عمومی تعریف شد، رقابت نامتعادل بین گروه های اجتماعی وجود داشت.

علم الهادی گفت: اما در این بین یک همگرایی هم در حال رخ دادن است. ما این را در چرخه ای می بینیم که می توانیم آن را چرخه بوروکراسی و دموکراسی بنامیم. این دو به صورت چرخه ای از یکدیگر حمایت می کنند و هر کدام بدون دیگری بی معنی است.

وی افزود: این طبیعی است اما مشکل زمانی به وجود می آید که رقابت نامتعادل باشد. هر یک از این گروه ها به نحوی صلاح عمومی را تفسیر می کنند و دانشگاه را به همان سمت می کشانند.

جمیله علم الهادی در پنجاه و هشتمین اجلاس معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور که امروز در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، گفت: شناسایی چالش های دانشگاه در راستای تحول یکی از چالش های موجود است. یکی از مهمترین مسائلی که امروزه دانشگاه ها با آن مواجه هستند. دانشگاه ایرانی در مسیر تحول با چالش های جدی روبروست که مهمترین آن چالش آزادی است. یکی از پایه های این چالش مضاعف، آزادی نظم است که در شکل طبیعی خود واگرا نیست و همگرا است. یعنی بین نظم طبیعی و میل طبیعی همگرایی وجود دارد.

علم الهادی گفت: به عنوان مثال اشتغال و منافع اقتصادی یک کالای عمومی محسوب می شود و همه دانشگاه ها باید در این مسیر حرکت کنند. برخی از رشته ها برای کار در این زمینه ها وجود دارند، اما همه رشته ها چنین قابلیتی را ندارند که باعث ایجاد رقابت نامتعادل می شود.

وی افزود: ایدئولوژی لیبرالیسم است که خود را معادل علم می بیند. در واقع فرهنگستان معادل لیبرالیسم است و ایدئولوژی هر رفتار و نگرش اسلامی را می توان در مقابل آن قرار داد.

ای بی اس نیوز/ خراسان رضوی جمیله علم الهادی گفت: بزرگترین چالش امروز دانشگاه های ایران چالش آزادی است.

علم الهادی گفت: آنچه در حال وقوع است چالشی است بین اراده فردی و اراده جمعی. آنچه اغلب اتفاق می افتد این است که گروه های اجتماعی برای تبیین خیر عمومی که اراده اجتماعی جمعی قصد توضیح آن را دارد با هم رقابت می کنند. در واقع اراده فرد بر خلاف میل جامعه نیست، بلکه گروه های اجتماعی به شکلی عجیب با یکدیگر رقابت می کنند.

این استاد دانشگاه گفت: اتفاقی که بعد از این مشکلات می افتد بالا گرفتن مدیریت گرایی است. مدیریت گرایی هم نوعی قیمومیت دارد. به عبارت دیگر مدیریت سعی می کند برای دانش آموزان و معلمان هدف گذاری کند و در همین راستا پیش می رود. این باعث آزادی بیان می شود به این معنا که اراده آزاد تعیین می کند که در گفتار چه چیزی گفته شود و رفتار غیرممکن می شود.

علم الهادی گفت: از سوی دیگر دموکراسی در ساختارهای زیبایی مانند مشارکت دانشجویی و گروه های دانشجویی در علم، سیاست و … نیز نمایان است. از سوی دیگر، به شکل های وحشتناکی مانند تقلب، چانه زنی، رانت خواری و موارد دیگر ظاهر می شود.

رئیس پژوهشکده مطالعات پایه علم و فناوری گفت: اشکال نامناسبی از بوروکراسی و دموکراسی مشاهده می شود. بوروکراسی خود را در تحمیل های بسیار کوچک در دانشگاه نشان می دهد، مانند نظم و انضباط دانش آموزان یا زمان تدریس. اگرچه می دانیم که آموزش و یادگیری وابسته به زمان و مکان نیست، اما با کمک بوروکراسی حاکم توانستیم معلم را در تابلوهای زمان بندی شده و ساختارهای مکان محدود کنیم.

وی بیان کرد: در واقع این دو مفهوم هم اشکال قابل قبول و هم غیرقابل قبول دارند. چالش زمانی به وجود می‌آید که اشکال غیرقابل قبول در دانشگاه ظاهر می‌شود و تکثیر می‌شود.

وی تصریح کرد: به هر حال دانشگاه یک موجود اجتماعی است و از آنجایی که یک موجود اجتماعی است لازمه حیات اجتماعی است. یعنی افراد در دانشگاه زندگی فردی ندارند بلکه زندگی اجتماعی دارند. از آنجایی که آنها زندگی اجتماعی دارند و می خواهند از آزادی های فردی خود استفاده کنند، با نظم اجتماعی در تضاد هستند.

رئیس پژوهشکده مطالعات پایه علم و فناوری گفت: در اینجا روایت دوم که روایت معلم است باید اتفاق بیفتد. این بدان معناست که معلم باید به عنوان یک رهبر و یک راهنما تعریف شود و نه به عنوان یک تکنسین. معلم تکنسین نیست و دانش آموز ماده خام نیست.

این استاد دانشگاه گفت: مشکل اینجاست که این آزادی که در قالب اراده انباشته انباشته شده است به شدت ایدئولوژیک است و آنچه در لیبرالیسم ایدئولوژیک در دانشگاه اتفاق می افتد این است که آزادی بیان امکان پذیر نیست.

علم الهادی گفت: در واقع تعارض نتیجه تقابل دو اراده است; اراده اجتماعی جمعی و اراده فردی. یک اراده فردی که می خواهد کارها را انجام دهد و یک اراده اجتماعی جمعی که به نفع عمومی عمل می کند.

این استاد دانشگاه گفت: به نظر می رسد چالش آزادی در دانشگاه، عقلانیت متعالی در مقابل عقلانیت تملکی است که در فناوری، مهندسی و مدیریتی به وجود آمده است. از سوی دیگر، عقلانیت متعالی با نبوت در بالاترین حد خود و پس از آن با پدر، مادر و معلم بودن تجلی یافت.