پرونده حقوقی طرح مالیاتی منازل مسکونی خالی
از سال 1352 تا پایان سال 1367 که در واقع نقطه شروع اجرای قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366 بود، بر اساس ماده 8 قانون تعدیل و تثبیت اجاره بها (مصوب 1352) واحدهای مسکونی خالی و بلااستفاده نگه داشته وجوهی تحت عنوان عوارض تخلیه دریافت شد این قانون علیرغم مشکلات و بلاتکلیفی های اجرایی فراوانی که با آن مواجه بوده و ایرادات فراوانی که به آن وارد شده، عملاً تأثیری در افزایش عرضه واحدهای مسکونی نداشته است. اجاره یا کاهش ارزش اجاره ای املاک مسکونی.
در سال 1366 با تصویب قانون مالیاتهای مستقیم در اسفندماه مقرر شد که این قانون از ابتدای سال 1368 بر اساس ماده 173 اعمال شود.در فصل دوم از فصل دوم این قانون که با عنوان مالیات بر ساختمانهای مسکونی خالی، تکلیف مالیات واحدهای مسکونی خالی در بندهای 10 و 11 مشخص گردیده است. در اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم مصوب بهمن ماه 1396، فصل اول، دوم و سوم (مواد 3 تا 16 یعنی مالیات دارایی سالانه، مالیات املاک خالی مسکونی و مالیات املاک استریل) از فصل دوم قانون مذکور حذف و بدهی های مالیاتی قبلی ساقط گردیده است.
از جمله دلایل لغو این بند می توان به مشکلات اعمال و شناسایی خانه های خالی، عدم تسویه هزینه ها و درآمدهای حاصل از این مالیات، عادی بودن نرخ خانه های خالی در کشور و سهم پایین آن اشاره کرد. در کل مالیات یکی از مهم ترین مسائلی که منجر به لغو مالیات منازل مسکونی خالی از سکنه شد، عدم امکان شناسایی و ثبت این خانه ها بود. وابستگی شناسایی خانه های خالی به تخت علوم کامپیوتر این موضوع برای کشورهایی که این بستر را برای اجرای این سیاست ندارند، اما تجربه دارند، مشکلاتی ایجاد کرده است کشور جهان نشان داد که می توان از روش هایی مانند استفاده از قبوض آب، برق، گاز و تلفن و غیره برای شناسایی این خانه ها استفاده می شود.
تجربیات جهانی
وضع مالیات بر خانه های مسکونی خالی از سکنه یکی از سیاست هایی است که منجر به احیای این املاک می شود. این مالیات باید به گونه ای باشد که انگیزه مالکان را برای استفاده بهینه از منابع موجود مسکن تحریک کند. کشورهای مختلف برای خانه های خالی مالیات وضع کرده اند. در برخی از این کشورها پدیده جای خالی ناشی از شکست بازار است و در برخی دیگر ناشی از عوامل دیگری مانند مهاجرت شده است.
آمریکا
آمریکا یکی از کشورهایی است که پدیده شکست بازار مسکن را تجربه کرده است، به عنوان مثال دهه 1980 یکی از دوره هایی بود که بازار مسکن آمریکا با این شرایط مواجه شد، به همین دلیل در برخی زمینه ها قوانینی به تصویب رسید. مالیات واحدهای مسکونی خالی دریافت، از جمله ایالت رود آیلند و شهر پنسیلوانیا. طبق مصوبات قانونی این دو منطقه از آمریکا، با توجه به وجود خانه هایی که به امید افزایش قیمت و کسب سود در آینده در شرایطی که به این واحدهای مسکونی نیاز است، خالی مانده است، مالیاتی معادل 10 درصد ارزش ملک به آنها تحمیل شد که باید سالانه قابل پرداخت باشد. این مالیات شامل خانه هایی می شود که برای مدت یک سال خالی ثبت شده اند.
فرانسه
بخش هایی از کشور فرانسه برای مسکن خالی هم مالیات وضع کردند، به عنوان مثال طبق طرح توسعه پارس و حومه باید سالانه 53 هزار واحد مسکونی در این منطقه تامین شود، اما عرضه سالانه مسکن در این منطقه در سال 98 معادل 41 هزار واحد بوده است. برای رفع این کسری، مقامات دولتی مالیاتی بر مسکن خالی در شهر پاریس و شهرهای بیش از 200 هزار نفری وضع کرده اند.
انگلستان
دولت های محلی در پورت الزمیر و نستون انگلستان از جمله مناطقی هستند که سعی کرده اند از خانه های خالی مالیات بگیرند. طبق قانون، اگر ملکی به مدت شش ماه خالی بماند، مالک آن مشمول مالیات خواهد بود. در این مناطق مالیات بر مسکن خالی با هدف افزایش درآمد دولت های محلی وضع نشده است و هدف اصلی این قانون بازگرداندن خانه های خالی از سکنه است. بازار خرید و فروش و اجاره.
آثار اقتصادی وضع مالیات بر خانه های خالی مسکونی
اثرات اقتصادی مالیات بر مسکن خالی به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شود. با توجه به آثار کوتاه مدت، باید گفت که وضع مالیات بر خانههای خالی میتواند منجر به افزایش عرضه مسکن در بخشهای اجاره و فروش در افزایش هزینه نگهداری این خانهها برای مالکان شود. . در مورد اثرات بلندمدت نیز باید گفت که این سیاست میتواند منجر به کاهش تقاضا از سوی معاملهگران، کاهش سرمایهگذاری در این بخش و در نتیجه کاهش عرضه مسکن شود.
برنامه دولت برای مالیات مسکن خالی امسال
همانطور که دولت در لایحه بودجه وی پیش بینی کرد سال آینده 2 هزار میلیارد تومان از خانه های مسکونی خالی از سکنه مالیات بگیرد. پس از آن بود که طبق آخرین آمار مالیات وصول شده توسط دولت این محل در 9 ماهه امسال یک میلیارد و 535 میلیون تومان بوده است.
بر این اساس داوود منظور، رئیس سابق سازمان امور مالی و رئیس فعلی سازمان برنامه و بودجه وی در یکی از اظهارنظرهای خود در خصوص شناسایی خانه های خالی و لوکس از استفاده از روشی جدید خبر داد و یکی از دلایل عدم تحقق کامل مالیات خانه های خالی و خانه های خالی و خودروهای گران قیمت را اطلاعات مندرج در سازمان امور مالیاتی باید اطلاعات را از دستگاه های سازنده دریافت کند. برای حل مشکل ذکر شده در صورتحساب ما در قانون برای دستگاه هایی که باید اطلاعات مورد نیاز مقامات مالیاتی را ارائه کنند، تضمین می کنیم. این حفاظت ها قوی هستند و شامل مجازات هایی برای دستگاه هایی است که همکاری نمی کنند.